Εκτύπωση

Δημοσιεύσεις Μελών με Ελληνικές περιλήψεις

Γράφτηκε από τον/την Administrator. Posted in Ελληνικές περιλήψεις

Ελληνικές περιλήψεις

Δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά

    1. Ford, J., Zhao, Y., Ye, S., Zhang, S., Makedon, F., Le, Z., Koulouris, A., Kapidakis, S. (n.d.) "Visualizing Negotiation Communications in Setting Library Sharing Policies", International Journal of Applied Systemic Studies (IJASS) (to appear). [abstract] [full text]

Οι σημερινές βιβλιοθήκες έχουν εξελιχθεί στο να περιέχουν μεγάλη και διαφόρων ειδών ποικιλία πληροφοριακών πηγών, όπου κάθε μια χρειάζεται διαφορετικούς όρους διάχυσης, που εξαρτάται από το είδος (από βιβλία σε βίντεο και βάσεις δεδομένων), την προέλευση (από συγγραφέα, αποθετήριο, ή μουσείο), τους όρους πνευματικής ιδιοκτησίας, τον τρόπο χρήσης (π.χ. αν είναι για επιστημονική έρευνα ή εμπορική χρήση, και ευαίσθητη ή σπάνια). Σ' αυτή την επιστημονική ανακοίνωση, παρουσιάζουμε και συζητάμε ένα ευέλικτο, ημιαυτόματο μηχανισμό που βοηθά στον καθορισμό πολιτικών και στην παρακολούθηση της εφαρμογή τους, και βασίζεται στο SCENS, το Secure Content Access Negotiation System, ένα δια-δικτυακό σύστημα διαπραγμάτευσης. Μελετάμε πως το SCENS μπορεί να επεκταθεί και να εφαρμοστεί σε βιβλιοθήκες, ως εργαλείο για την εναρμόνιση πολυιδρυματικών και πολυεθνικών πολιτικών. Επίσης, δείχνουμε πως η παρακολούθηση των διαπραγματεύσεων του SCENS μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό πολιτικών διάχυσης και να επιλύσει μελλοντικές διαμάχες κρατώντας ίχνη από την εξέλιξη των συμφωνιών διάχυσης.

    1. Arahova, A., Kapidakis, S. (n.d.) "Greek Libraries: A Proposal for Effective Dealing with Virtual Reference", New Library World Periodical (to appear). [abstract] [full text]
    2. Gavrilis, D., Georgiou, P., Papadatou, F., Tsakonas, G. (2005) "Kosmopolis Digital Collection", DigiCULT.info, [10], Oct. 2005, pp. 20-21. [abstract] [full text]
    3. Nomikos, C., Rondogiannis, P., Gergatsoulis, M. (2005) "Temporal Stratification Tests for Linear and Branching-time Deductive Databases", Theoretical Computer Science, vol. 342, iss. 2-3, pp. 382-415, September 2005. [abstract] [full text]
    4. Koulouris, A, Kapidakis, S (2005) "Access and Reproduction Policies of University Digital Collections", Journal of Librarianship and Information Science (JOLIS), vol. 37, no. 1, pp. 25-33, March 2005. [abstract] [full text - "This paper has been accepted for publication in Journal of Librarianship and Information Science and the final (edited, revised and typeset) version of this paper has published in Journal of Librarianship and Information Science Vol 37/Issue 1, March/2005 by Sage Publications Ltd, All rights reserved. © Sage Publications Ltd, 2005."]

      Οι πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών δέκα πρωτοπόρων πανεπιστημιακών ψηφιακών βιβλιοθηκών παγκοσμίως, ταξινομούνται σύμφωνα με παράγοντες, όπως, ο τύπος δημιουργίας του υλικού, η μέθοδος πρόσκτησης, η πνευματική ιδιοκτησία κτλ. Η σχέση αυτών των παραγόντων αναλύεται, καταδεικνύοντας πως οι μέθοδοι πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία επηρεάζουν τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών. Το άρθρο καταλήγει σε κανόνες για το ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές. Για παράδειγμα, όταν η βιβλιοθήκη έχει τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση είναι ελεύθερη με τον όρο να υπάρχει αναφορά στην πηγή ή διαφορετικά παρέχεται ελεύθερα κυρίως με βάση τον κανόνα της "θεμιτής χρήσης", αλλά η εμπορική αναπαραγωγή απαιτεί γραπτή άδεια και πληρωμή. Τέλος, η κοινή πρακτική στις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής εξάγεται και οι συμβατικές πολιτικές αντιστοιχούνται στις ψηφιακές.

    5. Prokopiadou, G., Papatheodorou, C., Moschopoulos, D. (2004) "Integrating Knowledge Management Tools for Government Information", Government Information Quarterly, iss. 21, 2004, pp. 170-198. [abstract] [full text]
    6. Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M., Doulkeridis, C., Zafeiris, V. (2004) "Representing and Querying Histories of Semistructured Databases Using Multidimensional OEM", Information Systems, vol. 29, no. 6, pp. 461-482, September 2004. [abstract] [full text]
    7. Gergatsoulis M., Nomikos C. (2004) "A proof procedure for temporal logic programming", International Journal of Foundations of Computer Science, vol. 15, no. 2, pp. 417-443, April 2004. [abstract] [full text]
    8. Afrati, F., Gergatsoulis, M., Toni, F. (2003) "Linearizability on Datalog Programs", Theoretical Computer Science, vol. 308, iss. 1-3, pp. 199-226, November 2003. [abstract] [full text]
    9. Pierrakos, D., Paliouras, G., Papatheodorou, C., Spyropoulos, C.D. (2003) "Web Usage Mining as a Tool for Personalization: A Survey", User Modeling and User-Adapted Interaction, vol. 13(4), pp. 311-372, November 2003. [abstract] [full text]
    10. Kapidakis, S. (2002) "Document Delivery System for Greek Libraries", The Electronic Library (Emerald ISSN 0264-0473) vol. 20, no. 6, 2002, pp. 496-503. [abstract] [full text]
    11. Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Spyropoulos, C.D. (2002) "Discovering User Communities on the Internet using Unsupervised Machine Learning Techniques", Interacting with Computers, vol. 14(6), pp. 761-791, 2002. [abstract] [full text]
    12. Mitakos, T., Gergatsoulis, M., Stavrakas, Y., Ioannidis, E. (2001) "Representing Time-Dependent Information in Multidimensional XML", Journal of Computing and Information Technology, vol. 9, no. 3, pp. 233-238, 2001. [abstract] [full text]
    13. Papatheodorou, C. (2001) "Machine Learning in User Modeling", In G. Paliouras, V. Karkaletsis, C. Spyropoulos eds., "Machine Learning and Applications", Lecture Notes in Artificial Intelligence (LNAI), No 2049: Springer-Verlag, 2001, pp. 286-294. [abstract] [full text]
    14. Rondogiannis, P., Gergatsoulis, M. (2001) "The Branching-time Transformation Technique for Chain Datalog Programs", Journal of Intelligent Information Systems, vol. 17, no. 1, pp. 71-94, 2001. [abstract] [full text]
    15. Karvounarakis, G., Kapidakis, S. (2000) "Submission and repository management of digital libraries using WWW", Computer Networks: The international Journal of Computer and Telecommunications Networking (Elsevier Science), vol. 34, no. 6, December 2000, pp. 861-872. [abstract] [full text]

Τα αντικείμενα των ψηφιακών βιβλιοθηκών μπορεί να είναι αρκετά πολύπλοκα, με πολλά μεταδεδομένα και δεδομένα σε διαφορετικές ψηφιακές μορφές. Επί του παρόντος, οι περισσότερες εγκαταστάσεις συστημάτων ψηφιακών βιβλιοθηκών χρειάζονται πολύ έμπειρο υπολογιστικό προσωπικό για να τα διαχειριστεί και να τα συντηρήσει. Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε εργαλεία για να απλοποιήσουμε την προσθήκη, τις τροποποιήσεις και πολλές άλλες ενέργειες συντήρησης σε μια ψηφιακή βιβλιοθήκη, για χρήση από τους δημιουργούς του περιεχομένου (όπου επιτρέπεται) και βιβλιοθηκονόμους χωρίς ειδική εκπαίδευση στους υπολογιστές.

Τα εργαλεία μας μοιράζουν τη δουλειά μεταξύ δημιουργού περιεχομένου και διαχειριστή του συστήματος, επιτρέποντας απευθείας εισαγωγή όσων στοιχείων ο δημιουργός του περιεχομένου είναι πιο αρμόδιος να δώσει, χωρίς ανάγκη για μεσάζοντες, λάθη μεταφοράς και σπατάλη δυναμικού. Επίσης, ελαττώνουν κατά πολύ την προσπάθεια του διαχειριστή ο οποίος χρειάζεται να προσθέσει μόνο πιθανή πολύ εξειδικευμένη πληροφορία (όπως κατηγοριοποίηση κατά το σύστημα της βιβλιοθήκης) και ένα τελικό (ποιοτικό) έλεγχο.

Τα εργαλεία μας παρέχουν έναν εύκολο τρόπο να εισάγουμε και να τροποποιούμε τα μεταδεδομένα που περιγράφουν μια αποστολή και να αποστείλουμε τα ψηφιακά αντικείμενα (δεδομένα). Παρέχουν απόδειξη κατάθεσης, και με αυτή μπορούμε και να τροποποιήσουμε ή να προσθέσουμε σε προηγούμενες αποστολές, είτε είναι ακόμα υπό εξέταση, είτε αν έχουν εγκριθεί και εισαχθεί στην τελική βάση δεδομένων.

Επίσης, οι διαχειριστές μιας συλλογής μπορούν να επιθεωρήσουν, να αποδεκτούν ή να τροποποιήσουν νέες αποστολές (και παλαιά αντικείμενα) σε ένα σύνολο συλλογών, ακόμα και αν αυτές έχουν διαφορετικά πεδία μεταδεδομένων. Μπορούν να καταργήσουν αντικείμενα ή να μετακινήσουν αντικείμενα μεταξύ συλλογών. Τα εργαλεία εγκαθίστανται εύκολα, συγχρόνως είναι ισχυρά και παραμετρικά, και με WWW διεπαφή.

Τα εργαλεία αποτελούνται από ανεξάρτητες παραμετροποιήσιμες συνιστώσες, που καλύπτουν ακόμα και σπάνιες απαιτήσεις. Οι επιλογές ρύθμισης επιτρέπουν την εξατομίκευση των εργαλείων για χρήση από διαφορετικά συστήματα ψηφιακών βιβλιοθηκών που μπορεί να έχουν υιοθετήσει διαφορετικές μορφές αποθήκευσης των μεταδεδομένων, πεδία μεταδεδομένων, γλώσσες μεταδεδομένων και δεδομένων και πολλές προαιρετικές δυνατότητες, ανάλογα με το επιθυμητό επίπεδο υπηρεσιών του περιβάλλοντος.

    1. Kapidakis, S., Sairamesh, J., Terzis, S. (2000) "A Framework for Performance Monitoring, Load Balancing, Adaptive Timeouts and Quality of Service in Digital Libraries", Special Issue In the Tradition of Alexandrian Scholars, International Journal of Digital Library, Springer-Verlag, vol. 3, no. 1, July 2000, pp. 19-35. [abstract] [full text]

Διερευνούμε θέματα διαχείρισης της απόδοσης ψηφιακών βιβλιοθηκών, σε μεγάλης κλίμακας αυτόνομες ψηφιακές βιβλιοθήκες σε ομοσπονδία, που παρέχουν υπηρεσίες ευρετηρίασης, αναζήτησης και ανάκτησης στα πληροφορικά αντικείμενα. Ορίζουμε μια αρχιτεκτονική διαχείρισης και ένα πλαίσιο για τη μέτρηση και την παρακολούθηση της απόδοσης των ψηφιακών βιβλιοθηκών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. Η αρχιτεκτονική μας μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα σε οποιοδήποτε σύστημα ψηφιακής βιβλιοθήκης, παρόμοιου είδους και αρχιτεκτονικής. Υλοποιούμε αυτή την αρχιτεκτονική σε ένα περιβάλλον με εξυπηρετητές DIENST χρησιμοποιώντας πραγματικά δεδομένα και φορτίο από το NCSTRL σύστημα. Ορίζουμε τις παραμέτρους για διερεύνηση της απόδοσης των εξυπηρετητών και αναπτύσσουμε εποπτικά εργαλεία για να μελετήσουμε τις αλλαγές στις παραμέτρους.

Τα πειράματά μας χρησιμοποιούν εξυπηρετητές σε 4 διαφορετικές χώρες, και δείχνουμε τις αδυναμίες του πρωτοκόλλου DIENST και πως τις εντοπίσαμε, καθώς και εποπτικά αποτελέσματα από αλγορίθμους ισοστάθμισης φορτίου.

Επιπρόσθετα, το πλαίσιο μας παρέχει μηχανισμούς για ισοστάθμιση φορτίου των αιτήσεων αναζήτησης σε ένα δίκτυο εξυπηρετητών ψηφιακής βιβλιοθήκης. Το επιδεικνύουμε αυτό υλοποιώντας πειράματα για να διερευνήσουμε διαφορετικές πολιτικές για δυναμική ισοστάθμιση φορτίου. Τέλος, επειδή οι καθυστερήσεις του δικτύου και η μη προσβασιμότητα δεν μπορούν να προβλεφθούν στο διαδίκτυο, αναπτύσσουμε νέους δυναμικά προσαρμοζόμενους μηχανισμούς για να ορίζουν τους μέγιστους χρόνους αναμονής λειτουργιών στο διαδίκτυο και να εξασφαλίσουμε ποιότητα των υπηρεσιών (QoS).

    1. Houstis, C., Nikolaou, C., Lalis, S., Kapidakis, S., Chrisophides, V. (1998) "Open Scientific Data Repositories Architecture", invited position paper, Invitational Workshop on Distributed Information, Computation and Process Management for Scientific and Engineering Environments proceedings, NSF sponsord, Washington DC, May 15-16, 1998. [abstract] [full text]

Σχεδιάζουμε ένα ανοικτό περιβάλλον με αρχιτεκτονική ενδιάμεσου λογισμικού που συνδυάζει τεχνολογία ψηφιακών βιβλιοθηκών, μηχανισμούς ολοκλήρωσης της πληροφορίας, συστήματα που βασίζονται στη ροή των διαδικασιών για να αντιμετωπίσει θέματα επεκτασιμότητας στο επίπεδο της διαχείρισης της πληροφορίας και των χρηστών. Υιοθετούμε μια υβριδική προσέγγιση όπου η ενδιάμεση υποδομή περιέχει ένα δυναμικό περιβάλλον επιστημονικής συνεργασίας και μεσολαβητικό λογισμικό που παρέχει και σε επιστήμονες και σε απλούς χρήστες τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε καθολικά κατανεμημένη ετερογενή επιστημονική πληροφορία.

Η προτεινόμενη αρχιτεκτονική χειρίζεται τρεις κύριους τύπους αντικειμένων: συλλογές δεδομένων, μεσολαβητές που εκτελούν απαραίτητες μετατροπές δεδομένων και προγράμματα που διαχειρίζονται τα δεδομένα. Η υβριδική μας προσέγγιση αυξάνει πολύ την ευελιξία.

Το σύστημα έχει WWW διεπαφή και επιτρέπει την περιήγηση στα δεδομένα, τους μεσολαβητές και τα προγράμματα, για να μπορούν οι χρήστες να ανακαλύψουν νέους συνδυασμούς.

    1. Tsiknakis, M., Chronaki, C., Kapidakis, S., Nikolaou, C., Orphanoudakis, S. (1997) "An Integrated Architecture for the Provision of Health Telematic Services through Application of Digital Library Technologies", Special Issue for Digital Library technologies in Healthcare, International Journal of Digital Library, Springer-Verlag, vol. 97, no. 1, pp. 257-277. [abstract] [full text]

Παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας αρχιτεκτονικής που βασίζεται στην τεχνολογία των ψηφιακών βιβλιοθηκών για την παροχή προσωποποιημένων υπηρεσιών τηλεματικής σε ένα περιφερειακό δίκτυο περίθαλψης.

Πιο ειδικά, αντιμετωπίζουμε θέματα που σχετίζονται με παροχή προσωποποιημένων υπηρεσιών, ανεξάρτητα από τις ανάγκες διαφορετικών ομάδων χρηστών και τις απαιτήσεις ειδικών εργασιών, βασιζόμενοι σε: (1) Μεταπληροφορία για τη δημιουργία της πληροφοριακής υποδομής για το περιφερειακό δίκτυο περίθαλψης, που είναι ουσιαστικά μια κατανεμημένη πολυμεσική ψηφιακή βιβλιοθήκη. (2) Έξυπνες στρατηγικές ανάκτησης πληροφορίας για επιλεκτική ανάκτηση πληροφορίας από πολυμεσικά δεδομένα. (3) Τεχνολογίες βασιζόμενες σε πράκτορες για αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών προσαρμοσμένες στις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη και της συγκεκριμένης εργασίας. (4) Υπηρεσίες ενδιάμεσου επιπέδου που ρητά αναδεικνύουν όχι μόνο τα χαρακτηριστικά των πηγών πληροφόρησης αλλά επίσης απευθύνονται στο περιεχόμενο ειδικών υπηρεσιών τηλεματικής μέσω κατάλληλων μηχανισμών μεσολάβησης.

Δημοσιεύσεις σε διεθνή συνέδρια

    1. Stasinopoulou, T., Bountouri, L., Kakali, C., Lourdi, I., Papatheodorou, C., Doerr, M. and Gergatsoulis, M. (2007) "Ontology-based Metadata Integration in the Cultural Heritage Domain". In D.H.-L. Goh, I. Solvberg, E. Rasmussen, T.H. Cao (eds.), Asian Digital Libraries - Looking Back 10 Years and Forging New Frontiers. 10th International Conference on Asian Digital Libraries, ICADL 2007, Hanoi, Vietnam, December 10-13, 2007, Proceedings. Lecture Notes in Computer Science, Vol. 4822, pages 165-175, Springer-Verlag, 2007. [abstract] [full text]
    2. Bountouri, L. and Gergatsoulis, M. (2007) "Interoperability between archival and bibliographic metadata", (Poster), Proceedings of the First International Workshop on Cultural Heritage on the Semantic Web (in conjunction with the 6th International Semantic Web Conference and the 2nd Asian Semantic Web Conference), Busan, Korea, 12 November, 2007. [abstract] [full text]
    3. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2007) "Policy Decision Tree for Academic Digital Collections" (poster), Proceedings of the 11th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries (ECDL 2007), Budapest, Hungary, September 16-21, 2007, and Lectures Notes in Computer Science (LNCS), vol. 4675, pp.481-484. [abstract] [full text]

Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας με ερωτηματολόγιο, για τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής 67 ψηφιακών συλλογών, σε 34 βιβλιοθήκες (εθνικές, ακαδημαϊκές, δημόσιες, ειδικές, κλπ.) από 13 χώρες. Εξετάζονται και αναλύονται οι παραπάνω πολιτικές, σε σχέση παράγοντες, όπως, η μέθοδος πρόσκτησης, η πνευματική ιδιοκτησία, ο τύπος βιβλιοθήκης (εθνική, ακαδημαϊκή, κλπ.), η προέλευση (ψηφιοποιημένο, πρωτογενώς ψηφιακό) και ο τύπος περιεχομένου (ήχος, βίντεο, κλπ.). Πώς αυτοί οι παράγοντες, επηρεάζουν τις πολιτικές των εξεταζόμενων ψηφιακών συλλογών. Οι απαντήσεις που ελήφθησαν, κάλυπταν ένα μεγάλος εύρος διαφορετικών τύπων βιβλιοθηκών, αλλά οι περισσότερες απαντήσεις, προήλθαν από ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, στις οποίες και εστιάζει η έρευνα. Εξάγονται, σύμφωνα με τους παράγοντες, κανόνες πολιτικών (πρόσβασης, αναπαραγωγής) και εναλλακτικές προσεγγίσεις, που καταλήγουν σε ένα δέντρο αποφάσεων πολιτικών, για τη διαχείριση της ψηφιακής πληροφορίας των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Το προτεινόμενο δέντρο αποφάσεων, βασίζεται σε ανάλογο μοντέλο. Το μοντέλο και το δέντρο ενσωματώνει δύο μέρη, για το ψηφιοποιημένο και το πρωτογενώς ψηφιακό περιεχόμενο.

    1. Kakali, C., Lourdi, I., Stasinopoulou, T., Bountouri, L., Papatheodorou, C., Doerr, M. and Gergatsoulis, M. (2007). "Integrating Dublin Core metadata for cultural heritage collections using ontologies". In Proceedings of the International Conference on Dublin Core and Metadata Applications 2007, August 27-31, Singapore, 2007. [abstract] [full text]
    2. Koulouris, A., Kokkinos, D., Anagnostopoulos, A., Tanti, M. (2007) "The institutional repository of NTUA: challenges, concerns, pilot implementation and perspectives" (poster), Proceedings of the 10th International Symposium on Electronic Theses and Dissertations (ETD 2007), Uppsala, Sweden, June 13-16, 2007. [abstract] [full text (html-source), (pdf), (pdf-poster), (e-lis)]

      Το poster αυτό παρουσιάζει την πρόκληση, ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή του Ιδρυματικού Αποθετηρίου (Institutional Repository - IR) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ). Πρωταρχικός σκοπός είναι να εγκαθιδρυθούν νέες ρουτίνες στην ακαδημαϊκή κοινότητα αναφορικά με την ηλεκτρονική υποβολή (κατάθεση) και αυτο-αρχειοθέτηση των ηλεκτρονικών διπλωματικών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών (Electronic Theses and Dissertations - ETDs). Μέχρι τώρα έχουν αναπτυχθεί και υλοποιηθεί η δια-δικτυακή φόρμα υποβολής ETDs και η σχετική online βοήθεια (στα ελληνικά και στα αγγλικά), οι απαραίτητες τροποποιήσεις και προσθήκες Dublin Core (DC) πεδίων μεταδεδομένων για την ETD DC εγγραφή, και οι πολιτικές, αποθήκευσης και πρόσβασης μεταδεδομένων, πνευματικής ιδιοκτησίας και πρόσβασης των ETDs. Επιπροσθέτως, αλλαγές έχουν γίνει στη διεπαφή του DSpace με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών. Τρέχοντα βήματα περιλαμβάνουν την επίσημη προβολή-προώθηση των ETDs και της διαδικασίας ηλεκτρονικής υποβολής τους και την αποτίμηση της δοκιμαστικής περιόδου λειτουργίας (περίπου έξι μήνες) του IR. Μελλοντικά σχέδια: εξατομίκευση, ολοκλήρωση-ενοποίηση ψηφιακών συλλογών και υπηρεσιών, υποβολή των αλλαγών του DSpace στην σχετική κοινότητα ανάπτυξης του και συμμετοχή στην κίνηση και στο συλλογικό κατάλογο του NDLTD.

    3. Arahova, A. and Kapidakis, S. (2006) "Marketing e-partnerships in Greece between libraries, archives and museums. A new age has just started", IFLA (International Federation of Libraries Associations), 72nd World Conference, August 20-24, 2006, Seoul, Korea. [abstract] [full text]
    4. Arahova, A. and Kapidakis, S. (2006) "Globalization and Library' Management: Practical Ideas for Effective Strategic Methods", IFLA (International Federation of Libraries Associations), 72nd World Conference, Pre-Conference, M&M Section, August 16-18, 2006, Shanghai, China. [abstract] [full text]
    5. Lourdi, I. and Papatheodorou, C. (2006) "Metadata policies for the description of digital folklore collections", Proceedings of 3rd International Conference of Museology & Annual Conference of AVICOM, Mytilene, June 5-9, 2006. [abstract] [full text]

Η εφαρμογή ποικίλων τεχνολογιών για την ψηφιοποίηση λαογραφικών συλλογών έχουν ως κύριο στόχο την τεκμηρίωση και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου και την πληροφόρηση του ευρύ κοινού ανεξάρτητα από το μορφωτικό του υπόβαθρο. Οι απαιτήσεις για σωστή πληροφόρηση και προβολή του υλικού καθιστούν πλέον απαραίτητο να υπάρχει όσο το δυνατόν γίνεται μια ενιαία πολιτική διαχείρισης και περιγραφής συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς ανεξαρτήτου της φύσεως του ιδρύματος που κατέχει τη συλλογή (είτε πρόκειται για βιβλιοθήκη είτε για αρχείο είτε για μουσείο). Σε κάθε περίπτωση τα κίνητρα ψηφιοποίησης είναι τα ίδια, αλλά αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος περιγραφής των αντικειμένων π.χ. σε μια βιβλιοθήκη δεν υπάρχει τόσο η έννοια της συλλογής ως οντότητα αλλά της "μονάδας", σε αντίθεση με το μουσείο όπου η έννοια της συλλογής έχει περισσότερη βαρύτητα ως οντότητα στην ταξινόμηση και χωροταξική οργάνωση των αντικειμένων. Ένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης συλλογών πέρα από την επιλογή και εφαρμογή της κατάλληλης τεχνολογίας περιλαμβάνει και την οργάνωση ενός μοντέλου μεταδεδομένων, που θα καλύπτει τις ανάγκες πληροφόρησης των χρηστών στους οποίους απευθύνεται. Ειδικά για τις συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς, έχουν αναπτυχθεί αρκετά πρότυπα μεταδεδομένων που κάθε ένα καλύπτει διαφορές ανάγκες πληροφόρησης και διαχείρισης μιας συλλογής. Από την άλλη πλευρά κάθε φορέας που διαχειρίζεται συλλογές στοχεύει στη διατήρηση και παροχή "πλούσιας" από σημασιολογική άποψη πληροφορίας, έτσι ώστε ο χρήστης να μπορεί να βρίσκει πληροφορίες από ποικίλες πηγές και εφαρμογές με έναν ενιαίο τρόπο αναζήτησης. Από διαχειριστική άποψη αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει διαλειτουργικότητα μεταξύ των ψηφιακών συλλογών και ότι σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται συνδυασμός ή εμπλουτισμός των προτύπων μεταδεδομένων. Σκοπός της εργασίας είναι να προσεγγίσει θεωρητικά και πρακτικά τις πολιτικές σχεδιασμού ενός μοντέλου μεταδεδομένων για τη διαχείριση μιας ψηφιακής συλλογής λαογραφικών αντικειμένων. Η μελέτη θα εστιάσει περισσότερο στην ιδιάζουσα περίπτωση, όπου μια συλλογή λαογραφικών αντικειμένων αποτελεί έκθεμα στο χώρο μιας βιβλιοθήκης. Έτσι θα διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο η συλλογή μπορεί να περιγραφεί ταυτόχρονα από βιβλιοθηκονομική και μουσειακή πλευρά διατηρώντας τα χαρακτηριστικά της και το γενικότερο πλαίσιο ύπαρξής της. Συγκεκριμένα θα προσδιορισθούν οι απαιτήσεις τις οποίες θα πρέπει να ικανοποιεί ένα μοντέλο μεταδεδομένων για μια σύνθετη ψηφιακή λαογραφική συλλογή όπως η πλούσια περιγραφή, η προστασία του πνευματικού περιεχομένου και η διατήρηση της σχετιζόμενης με την ψηφιοποίηση πληροφορίας καθώς και η ευχρηστία του. Θα μελετηθούν ενδεικτικά συγκεκριμένα πρότυπα μεταδεδομένων για περιγραφή συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς και θα ερευνηθεί το θέμα της διαλειτουργικότητας των μεταδεδομένων. Τέλος θα αναλυθούν οι διαφορές που υπάρχουν στην περιγραφή μιας μουσειακής συλλογής από μια συλλογή βιβλιοθήκης και θα γίνει προσπάθεια συνδυασμού των χαρακτηριστικών τους.

    1. Arahova, A., Kapidakis, S. (2006) "Collaboration, interactivity. Using virtual technology at a policy guide in knowledge sharing among libraries", BOBCATSSS 2006, EUCLIB (European Association for Library and Information Education and Research), Tallinn, Esthonia, January 30-February 2, 2006. [abstract] [full text]
    2. Gergatsoulis M., Lilis P. (2005) "Multidimensional RDF", 4th International Conference on Ontologies, DataBases, and Applications of Semantics (ODBASE), Aghia Napa, Cyprus, Oct. 31-Nov. 4, 2005. [abstract] [full text]
    3. Tsakonas, G. (2005) "Open Access Through the User's Looking Glass", 1st Workshop on E-Prints for Library and Information Science, CERN, Geneva, Switzerland, October 22, 2005. [abstract] [full text]
    4. Arahova, A. (2005) "Empowering our Libraries, Empowering our Education System: Using the Research Results for Implementing not the Best, but the Most Effective Policy for School Libraries", Round Table is: Experiences in collaboration between public libraries and school libraries. Feria de Madrid, International Book Exposition, LIBER, October 14, 2005, Madrid. [abstract] [full text]
    5. Arahova, A., Christodoulakis, S., Arapi, P., Moumoutzis, N., Patel, M., Kapidakis, S., Bountouri, L. (2005) "Interoperability of eLearning Applications with Audiovisual Digital Libraries", Proceedings of the 9th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries (ECDL 2005), Vienna, Austria, September 18-23, 2005, and Lectures Notes in Computer Science (LNCS), vol. 3652, pp.436-447. [abstract] [full text]
    6. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2005) "Policy Model for University Digital Collections", Proceedings of the 9th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries (ECDL 2005), Vienna, Austria, September 18-23, 2005, and Lectures Notes in Computer Science (LNCS), vol. 3652, pp. 356-367. [abstract] [full text]

Οι πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών δέκα πρωτοπόρων πανεπιστημιακών ψηφιακών βιβλιοθηκών παγκοσμίως, ταξινομούνται σύμφωνα με παράγοντες, όπως, ο τύπος δημιουργίας του υλικού, η μέθοδος πρόσκτησης, η πνευματική ιδιοκτησία κτλ. Η σχέση αυτών των παραγόντων αναλύεται, καταδεικνύοντας πως οι μέθοδοι πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία επηρεάζουν τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών. Καταλήγουμε με κανόνες για το ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές. Για παράδειγμα, όταν η βιβλιοθήκη έχει τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση συνήθως παρέχεται ελεύθερα με αναφορά στην πηγή ή διαφορετικά κυρίως με θεμιτή χρήση, αλλά η εμπορική αναπαραγωγή χρειάζεται γραπτή άδεια και πληρωμή. Οι εξαγόμενοι κανόνες, οι οποίοι δείχνουν την κοινή πρακτική στις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής, απαρτίζουν το μοντέλο πολιτικής. Τέλος, οι συμβατικές πολιτικές αντιστοιχούνται στις ψηφιακές.

    1. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2005) "Policy Model for National and Academic Digital Collections" (poster), Proceedings of the 9th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries (ECDL 2005), Vienna, Austria, September 18-23, 2005, and Lectures Notes in Computer Science (LNCS), vol. 3652, pp. 525-526. [abstract] [full text]

Οι πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών δέκα πέντε πρωτοπόρων ακαδημαϊκών και εθνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών παγκοσμίως, ταξινομούνται σύμφωνα με παράγοντες, όπως, ο τύπος δημιουργίας του υλικού, η μέθοδος πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία. Η σχέση αυτών των παραγόντων και πολιτικών αναλύεται και ποσοτικές παρατηρήσεις εξάγονται. Προτείνουμε ένα μοντέλο πολιτικής για το ψηφιακό περιεχόμενο των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Το μοντέλο αποτελείται από κανόνες και εξαιρέσεις για το ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές. Εξάγουμε νέους κανόνες πολιτικών πρόσβασης και αναπαραγωγής όταν διαφορετικοί όροι πνευματικής ιδιοκτησίας εφαρμόζονται. Καταλήγουμε με συμπεράσματα για πολιτικές. Τέλος, συγκρίνουμε τις πολιτικές των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, καταδεικνύοντας τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα που προκύπτουν για τις ομοιότητες και διαφορές τους.

    1. Arahova, A. (2005) "New Model for Using the Research Results for Implementing not the Best, but the Most Effective Policy for School Libraries", 71st IFLA (International Federation of Libraries Associations) Conference, Main Conference, Oslo, Norway, August 14-18, 2005. [abstract] [full text]
    2. Arahova, A. (2005) "Promoting Library Services, Designing Marketing Strategies, Evaluating our Past and our Present, Feeling more Optimistic about our Libraries Future", 71st IFLA (International Federation of Libraries Associations) Conference, Management & Marketing Section, Bergen, Norway, August 9-11, 2005. [abstract] [full text]
    3. Afrati F., Chirkova R., Gergatsoulis M., Pavlaki V. (2005) "Designing Views to Efficiently Answer Real SQL Queries", In Abstraction, Reformulation and Approximation, 6th International Symposium, SARA 2005, Airth Castle, Scotland, UK, July 2005, Proceedings, Jean-Daniel Zucker, Lorenza Saitta (editors), Lecture Notes in Artificial Intelligence (LNAI) vol. 3607, pp. 332-346, Springer-Verlag, 2005. [abstract] [full text]
    4. Lourdi, I., Nikolaidou, M. and Papatheodorou, C. (2004) "Implementing digital folklore collections", Proceedings of the 3rd International Conference on Computer Science, Software Engineering, Information Technology, e-Business and Applications (CSITeA-04), Cairo, December 2004. [abstract] [full text]

Στην εισήγηση αυτή προτείνουμε ένα μοντέλο διαχείρισης μεταδεδομένων της λαογραφικής συλλογής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Λόγω της ποικιλίας του υλικού και της πολυπλοκότητας, που διακατέχει τη λαογραφική συλλογή, το μοντέλο μας οφείλει να σεβαστεί την ιεραρχική δομή της συλλογής μας και να παρουσιάσει το περιεχόμενο αυτής χωρίζοντας το με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Ο σκοπός μας είναι το μοντέλο μεταδεδομένων να κάνει τη συλλογή λειτουργική και να δώσει στους χρήστες πρόσβαση στο πλούσιο περιεχόμενο αυτής.

    1. Arahova, A., Kapidakis, S. (2004) "National Libraries and Academic Libraries: Partners in E-educational National and Global Action", International Conference on Libraries, Globalization and Cooperation (IFLA/FAIFE), Sofia, Bulgaria, November 3-5, 2004. [abstract] [full text]

Η εισήγηση υπογραμμίζει το νέο ρόλο που οι Εθνικές Βιβλιοθήκες μπορούν να διαδραματίσουν διεθνώς ως ηλεκτρονικοί ξεναγοί μέσα σε ένα οργανωτικό πλαίσιο με κυρίαρχες τις έννοιες της συνεργασίας και της διαδραστικότητας. Στη νέα ηλεκτρονική εποχή, που η ανάγκη μιας αποτελεσματικής εθνικής και διεθνούς πολιτικής στο τομέα της παροχής βιβλιοθηκονομικών υπηρεσιών είναι κάτι παραπάνω από επιτακτική, οι Εθνικές Βιβλιοθήκες μαζί με τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες μπορούν να σχεδιάσουν μία δέσμη καινοτόμων κατευθύνσεων. Το σημαντικό είναι πώς να παρέχουμε όχι μόνο πληροφορία αλλά αληθινή γνώση στους χρήστες και στους ίδιους τους βιβλιοθηκονόμους και πώς ο όλος σχεδιασμός θα υπακούει στις προδιαγραφές της ακρίβειας, της ταχύτητας και της αξιοπιστίας. Σ' αυτή την ηλεκτρονική εποχή που ζούμε και εργαζόμαστε, χρειαζόμαστε τα καλύτερα αποτελέσματα στο συντομότερο χρόνο. Αναζητούμε συνεργατικές λύσεις διεθνώς. Ας δούμε πώς οι Εθνικές και οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες μπορούν να γίνουν πραγματικοί ηλεκτρονικοί εκπαιδευτές.

    1. Tsakonas, G., Kapidakis, S., Papatheodorou, C. (2004) "Evaluation of user interaction in digital libraries" (position paper), DELOS Workshop on the Evaluation of Digital Libraries, Department of Information Engineering, University of Padua, Italy, October 4-5, 2004. [abstract] [full text]
    2. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2004) "Considerations on Policies of University Digital Collections", Proceedings of the 6th Russian Conference on Digital Libraries (RCDL 2004), Pushchino, Russia, September 29-October 1, 2004, pp. 159-168. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Εξετάζουμε τους παράγοντες (τύπος δημιουργίας του υλικού, μέθοδος πρόσκτησης, πνευματική ιδιοκτησία κτλ.) και τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών δέκα πρωτοπόρων πανεπιστημιακών ψηφιακών βιβλιοθηκών. Ταξινομούμε τις πολιτικές σύμφωνα με τους παράγοντες και αναλύουμε τη σχέση τους, καταδεικνύοντας πως η μέθοδος πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία καθορίζουν τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών. Καταλήγουμε σε γενικούς κανόνες για το ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές. Για παράδειγμα, όταν η βιβλιοθήκη έχει τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση είναι ελεύθερη με τον όρο να υπάρχει αναφορά στην πηγή ή παρέχεται ελεύθερα με βάση τον κανόνα της "θεμιτής χρήσης", και η εμπορική αναπαραγωγή απαιτεί γραπτή άδεια από τη βιβλιοθήκη και κάποια πληρωμή στη βιβλιοθήκη. Τέλος, εξάγουμε την κοινή πρακτική στις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής και αντιστοιχούμε τις συμβατικές με τις ψηφιακές πολιτικές.

    1. Arahova, A., Kapidakis, S. (2004) "Greek Libraries: A Vision for a National Entrance to the Virtual Reference", 70th IFLA (International Federation of Libraries Associations) Conference, Management & Marketing Section, Sao Paolo, Brazil, September 18-20, 2004. [abstract] [full text]

      Η ανακοίνωση επιχειρεί να αναγνωρίσει στρατηγικές περιοχές για τις Ελληνικές Βιβλιοθήκες που επιθυμούν να ακολουθήσουν μία περισσότερο ενεργό πολιτική όσον αφορά στις αλλαγές που συντελούνται στα βιβλιοθηκονομικά συστήματα εξαιτίας της αυξανόμενης χρήσης της πληροφορικής και των τεχνολογιών της επικοινωνίας. Το άρθρο ξενικά σκιαγραφώντας τις τρέχουσες μεταβολές που επιδρούν στον οργανωτικό σχεδιασμό των βιβλιοθηκών στην Ελλάδα. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο κυρίαρχες περιοχές στις οποίες οι βιβλιοθήκες μπορούν να αναπτύξουν στρατηγικές αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους χρήστες. Τα ακόλουθα θέματα συζητώνται: συνεργατικός σχεδιασμός και η σχέση μεταξύ φυσικών και εικονικών μαθησιακών περιβαλλόντων. Εν συνεχεία αναφέρονται πιθανές συνέπειες στο προσωπικό των βιβλιοθηκών από τις συντελούμενες αλλαγές. Το άρθρο επίσης περιλαμβάνει σκέψεις για ευθυγράμμιση της στρατηγικής των βιβλιοθηκών και της στρατηγικής του Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Η Ελλάδα στέκεται μπροστά σε μία νέα πρόκληση: την επέκταση και ενδυνάμωση της βιβλιοθηκονομικής υποστήριξης που μπορεί να προσφερθεί στη νέα γενιά των εξ αποστάσεως εκπαιδευομένων. Το θέμα είναι να βοηθήσουμε τον ΄Ελληνα χρήστη να διατυπώσει τις δικές του πληροφοριακές ανάγκες μέσα σ�ένα συνεργατικό, βασισμένο στην εικονική αναζήτηση πλαίσιο ικανοποίησης αιτημάτων. Οι ΄Ελληνες, όπως νομίζουμε όλοι οι άνθρωποι που εισέρχονται στις βιβλιοθήκες, αγαπούν την ταχεία, ακριβή και φιλική αλληλόδραση με το βιβλιοθηκάριο σε μία ενδιάμεση πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία.

    2. Gavrilis, D., Georgiou, P., Papadatou, F., Tsakonas, G. (2004) "Kosmopolis: digital content in Greek language", Digital Resources for Humanities Conference 2004, University of Newcastle upon Tyne, September 5-8, 2004. [abstract] [full text]
    3. Lourdi, I. and Papatheodorou, C. (2004) "A metadata application profile for collection-level description of digital folklore resources", Proceedings of the 3rd International workshop on Presenting and Exploring Heritage on the Web (PEH'04), 15th International Conference and Workshop on Database and Expert Systems Applications DEXA 2004, August 2004. [abstract] [full text]

      Βασική προτεραιότητα μιας χώρας αποτελεί η διατήρηση και παρουσίαση των συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς που διαθέτει. Η ετερογένεια και η ποικιλία των υλικών που διακρίνουν τις συλλογές αυτές, και συγκεκριμένα τις λαογραφικές συλλογές, καθιστούν έργο δύσκολο την περιγραφή των συλλογών και των αντικειμένων που περιλαμβάνουν. Στην εισήγηση παρουσιάζουμε ένα συμπαγές μοντέλο μεταδεδομένων για την περιγραφή λαογραφικού υλικού σε επίπεδο συλλογής. Θεωρούμε ότι το μοντέλο θα συμβάλλει στην εύκολη πλοήγηση του χρήστη στα διάφορα επίπεδα της συλλογής και στην ανάκτηση πλούσιας πληροφόρησης σχετικά με αυτήν. Το μοντέλο έχει σχεδιαστεί και περιλαμβάνει στοιχεία από διάφορα πρότυπα μεταδεδομένων, τα οποία συνδυάζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να περιγράφει πλήρως τα χαρακτηριστικά μιας λαογραφικής συλλογής και να καλύπτει όλες τις απαιτήσεις αυτής.

    4. Prokopiadou, G., Papatheodorou, C., Moschopoulos, D. (2004) "Encoding of Public Records and Procedures in Electronic Registries", 3rd International Conference on Electronic Government - EGOV '04, Zaragoza, Spain, August 30-September 3, 2004. [abstract] [full text]
    5. Prokopiadou, G., Moschopoulos, D., Papatheodorou, C. (2004) "Information Management Systems for Ensuring the European Administrative Harmonization", 4th European Conference on E-Covernment, Dublin Castle, Ireland, June 17-18, 2004. [abstract] [full text]
    6. Potikas P., Gergatsoulis M., Rondogiannis P. (2004) "Using Branching-time Logic to Optimize an Extended Class of Datalog Programs", In G. Vouros and Th. Panayiotopoulos (editors), Proceedings (Companion Volume) of 3rd Hellenic Conference on Artificial Intelligence (SETN'04), Samos, Greece, May 5-8, 2004, pp. 197-206. [abstract] [full text]
    7. Arahova, A., Kapidakis, S. (2004) "National Libraries: A Perspective for a Leading Role in the E-Services Epoque", Proceedings of the International Conference on National Library Services (ΙCONLIS 2004), Calcutta, India, March 15-16, 2004, pp. 10-21. [abstract] [full text]

Πρωταρχικός στόχος αυτής της εργασίας είναι να διεγείρει το ενδιαφέρον περαιτέρω συζήτησης εντός και μεταξύ των εθνικών βιβλιοθηκών και να υπογραμμίσει τον ηγετικό τους ρόλο στο πεδίο των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ειδικά όσον αφορά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την εξ αποστάσεως αναζήτηση πληροφόρησης. Αρχικά παραθέτουμε μία σύντομη εισαγωγή στην ιστορία και την αποστολή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και εν συνεχεία, διατυπώνουμε ιδέες σχετικές με μία κατάλληλη πρόσβαση στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες μέσα σ' ένα χρηστοκεντρικό πλαίσιο εργασίας όπου ο χρήστης είναι ο ίδιος ο βιβλιοθηκάριος. Τέλος υπογραμμίζουμε τον ρόλο των εθνικών βιβλιοθηκών στον τομέα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και προτείνουμε συγκεκριμένες κατευθύνσεις για ένα νέο περισσότερο ενεργό ρόλο που οι βιβλιοθηκάριοι των εθνικών βιβλιοθηκών μπορούν να διαδραματίσουν προς όφελος της κοινωνίας.

    1. Prokopiadou, G. (2004) "Access Tools to Government Information", Workshop "Public Sector Information: management and opportunities of re-use", Ionian University, Ionian Academy, Corfu, December 10, 2004. [abstract] [full text]
    2. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2003) "Access and Reproduction Policies of the Digital Material of Seven National Libraries", Proceedings of the 5th Russian Conference on Digital Libraries (RCDL 2003), Saint-Petersburg, Russia, October 29-31, 2003, pp. 35-44. [abstract] [full text, full text at e-lis]

      Εξετάζουμε τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής του ψηφιακού υλικού σε εφτά εθνικές βιβλιοθήκες, που επιλέχθηκαν για την ποικιλία του ψηφιακού τους υλικού και τη διαφορετικότητα των πολιτικών πρόσβασης τους. Σκοπός είναι να ανακαλύψουμε τις διαφορές μεταξύ των εφαρμοσμένων πολιτικών πρόσβασης αυτών των εθνικών βιβλιοθηκών. Αναλύουμε τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής που αυτές οι βιβλιοθήκες έχουν υλοποιήσει για το ψηφιακό υλικό τους, καταδεικνύοντας τις διαφορές στα επίπεδα πρόσβασης, στα κοπυράιτ και στα ιδιωτικά και δημόσια δικαιώματα των δημιουργών. Δίνουμε έμφαση στη σχέση μεταξύ της μεθόδου πρόσκτησης, πνευματικής ιδιοκτησίας, και των πολιτικών πρόσβασης και αναπαραγωγής, γιατί συχνά, καθορίζουν τις πολιτικές. Οι υλοποιημένες πολιτικές πρόσβασης των εξεταζόμενων βιβλιοθηκών είναι ποικίλες και διαφορετικές. Τις γενικεύουμε σε μια ενιαία πολιτική, η οποία μπορεί να υλοποιήσει τις συγκεκριμένες πολιτικές παραλλάσσοντας μερικές από τις παραμέτρους τους. Μελετάμε αυτές τις παραμέτρους, αποσαφηνίζοντας την αξία και τη σημασιολογία τους. Προβλέπουμε νέες παραμέτρους πολιτικών που θα είναι κατάλληλες για πιο σύνθετες πολιτικές που θα χρειαστούν σύντομα.

    3. Gergatsoulis, M., Stavrakas, Y. (2003) "Representing Changes in XML Documents Using Dimensions in Database and XML Technologies", Proceedings of the 1st International XML Database Symposium, XSym 2003, Berlin Germany, September 2003 , Z. Bellahsene, A. B. Chaudhri, E. Rahm, M. Rys, R. Unland (Editors), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2824, pp. 208-222, Springer-Verlag, 2003. [abstract] [full text]
    4. Pierrakos, D., Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Dikaiakos, M. (2003) "Construction of Web Community Directories using Document Clustering and Web Usage Mining", Proceedings of the 1st European Web Mining Forum, Workshop at ECML/PKDD-2003, Cavtat-Dubrovnik, Croatia, September 22, 2003. [abstract] [full text]
    5. Pierrakos, D., Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Dikaiakos, M. (2003) "Construction of Web Community Directories by Mining Usage Data", 2nd Hellenic Data Management Symposium , Athens, Greece, September 4-5, 2003. [abstract] [full text]
    6. Sfakakis, M., and Kapidakis, S. (2003) "An Architecture for Online Information Integration on Concurrent Resources Access on a Z39.50 Environment", 7th European Conference on Digital Libraries, Trondheim, August 17-22, 2003 and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 2769, pp. 288-299. [abstract] [full text]
    7. Prokopiadou, G., Papatheodorou, C., Moschopoulos, D. (2003) "Government Information Centres: digital library architecture for depicting Public Sector's hierarchy", Proceedings of the 3rd European Conference on E-Government, Dublin, Ireland, July 3-4, 2003, pp. 39-58. [abstract] [full text]
    8. Zygogiannis, K., Papatheodorou, C., Chandrinos, K., Makropoulos, K. (2003) "Automatic Web Resource Discovery for Subject Gateways", Proceedings of the 10th International Conference on Human - Computer Interaction, (HCI International 2003), Crete, Greece, June 22-27, 2003, vol. I, pp. 883-887. [abstract] [full text]
    9. Prokopiadou, G. (2003) "Information Centers in Public Libraries", International Conference "Library Services for the Community", Goethe-Institut, Athens, June 2-4, 2003. [abstract] [full text]
    10. Koulouris, A., Kapidakis, S., Zhao, Y. (2003) "Collections and Access Policies of the Digital Material of Ten National Libraries" (poster), Proceedings of the 3rd ACM/IEEE Joint Conference on Digital Libraries (JCDL 2003), Houston, Texas, USA, May 27-31, 2003, p. 409. [abstract] [full text (pdf), (pdf-poster), (e-lis)]

Εξετάζουμε και αναλύουμε τις πολιτικές πρόσβασης των ψηφιακών συλλογών δέκα εθνικών βιβλιοθηκών. Ταξινομούμε τις εφαρμοσμένες πολιτικές πρόσβασης, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά τους, καταδεικνύοντας τις διαφορές τους. Γενικεύουμε τις διαφορετικές πολιτικές πρόσβασης, συνδυάζοντας τις ποικίλες παραμέτρους τους και άλλες σχετικές (παραμέτρους) που προκύπτουν. Οι περισσότερες εθνικές βιβλιοθήκες προτιμούν να ψηφιοποιούν ή να διαθέτουν ψηφιακά, μέρος του υλικού τους που είναι απλούστερο σε περιορισμούς πρόσβασης, κάτι που ήταν πιο εύκολο και πιο κατάλληλο να κάνουν σε πρώτη φάση. Όσο αυτή η διαδικασία προχωράει και ωριμάζει, οι βιβλιοθήκες θέλουν να διαθέτουν περισσότερο ψηφιακό υλικό, και αυτό θα τις αναγκάσει να χειριστούν υλικό πιο σύνθετο σε όρους πνευματικών δικαιωμάτων και πρόσβασης. Έτσι, θα πρέπει να προβλέψουμε και να καθιερώσουμε νέες παραλλαγές πολιτικών πρόσβασης. Προτείνουμε μια γενικευμένη πολιτική πρόσβασης, στην οποία, ταξινομούμε τους χρήστες σε τέσσερις κατηγορίες, με μη αυξανόμενες δυνατότητες πρόσβασης, καθώς θα καθορίζονται από την εφαρμοζόμενη πολιτική. Επίσης προτείνουμε νέες παραμέτρους χρέωσης και διανομής, για τη χρήση ή αναπαραγωγή, του μη ελεύθερου ψηφιακού υλικού.

    1. Ye, S., Makedon, F., Steinberg, T., Shen, L., Ford, J., Wang, Y., Zhao. Y. and Kapidakis. S. (2003) "SCENS: A system for the mediated sharing of sensitive data", Proceedings of the 3rd ACM/IEEE Joint Conference on Digital Libraries (JCDL 2003), Rice University, Houston, Texas, USA, May 27-31, 2003. [abstract] [full text]
    2. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2003) "Three Disposition Policies of Electronic Theses and Dissertations", Proceedings of the 6th International Symposium on Electronic Theses and Dissertations (ETD 2003), Berlin, Germany, May 21-24, 2003, pp. 84-90. [abstract] [full text (html), (pdf), (e-lis)]

      Εξετάζουμε τις πολιτικές διάθεσης των ηλεκτρονικών μεταπτυχιακών και διδακτορικών εργασιών (ETDs), μεταξύ τριών ινστιτούτων: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), Virginia Tech (VT) και West Virginia University (WVU). Επίσης, συγκρίνουμε αυτές τις πολιτικές και αναλύουμε τις ομοιότητες και διαφορές τους. Επιλέγουμε αυτά τα τρία ινστιτούτα γιατί αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από διαφορετικές εθνικές πρωτοβουλίες για ETD. Ενώ το περιεχόμενο των διδακτορικών διατριβών και οι τεχνολογίες υπάρχουν, η διάθεση περιορίζεται από την έλλειψη απόφασης στην εφαρμογή πολιτικών. Προτείνουμε εναλλακτικές πολιτικές, έτσι ώστε τα ETDs να είναι πιο ανοιχτά και προσβάσιμα σε όλους. Αναλύουμε αυτά τα ερωτήματα και υποβάλλουμε προτάσεις σχετικά με την λύση αυτών των προβλημάτων, κυρίως λύσεις για τις πολιτικές διάθεσης του ψηφιακού υλικού. Τέλος, συγκρίνουμε τις υλοποιημένες και προτεινόμενες πολιτικές διάθεσης.

    3. Makedon, F., Ford, J., Shen, L., Steinberg, T., Saykin, A., Wishart, H. and Kapidakis, S. (2002) "MetaDL: A digital library of metadata for sensitive or complex research data", Proceedings of the 6th European Conference on Digital Libraries, Rome, September 16-18, 2002 and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 2458, pp. 375-389. [abstract] [full text]
    4. Sfakakis, M. and Kapidakis, S. (2002) "User Behavior Tendencies on Data Collections in a Digital Library", Proceedings of the 6th European Conference on Digital Libraries, Rome, September 16-18, 2002 and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 2458, pp. 550-559. [abstract] [full text]
    5. Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M., Doulkeridis, C., Zafeiris, V. (2002) "Accomodating Changes in Semistructured Databases Using Multidimensional OEM", in Advances in Databases and Information Systems (ADBIS'2002), Proceedings of the 6th East-European Conference, Bratislava, Slovakia, September 8-11, 2002, Y. Manolopoulos and P. Navat (Editors), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2435, pp. 360-373, Springer-Verlag, 2002. [abstract] [full text]
    6. Zafeiris, V., Doulkeridis, C., Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M. (2002) "An Infrastructure for Manipulating Multidimensional Semistructured Data", Proceedings of the 1st Hellenic Data Management Symposium, HDMS'2002, Athens, Greece, July 22-23, 2002. [abstract] [full text]
    7. Papatheodorou, C., Vassiliou, A., Simon, B. (2002) "Discovery of Ontologies for Learning Resources Using Word-based Clustering", Proceedings of the World Conference on Educational Multimedia, Hypermedia & Telecommunications (ED-MEDIA 2002), Denver, Colorado, USA, June 24-29, 2002, pp. 1523-1528. [abstract] [full text]
    8. Sfakakis, M. and Kapidakis, S. (2002) "Evaluating User Behavior Tendencies on Data Collections in a Digital Library", DELOS Workshop on Evaluation of Digital Libraries: Testbeds, Measurements, and Metrics, Budapest, June 6-7, 2002. [abstract] [full text]
    9. Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M. (2002) "Multidimensional Semistructured Data: Representing Context-Dependent Information on the Web", in Advanced Information Systems Engineering, Proceedings of the 14th International Conference (CAISE' 2002), Toronto Ontario, Canada, May 27-31, 2002, A. B. Pidduck, J. Mylopoulos, C. Woo, T. Ozsu (Editors), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2348, pp. 183-199, Springer-Verlag, 2002. [abstract] [full text]
    10. Pierrakos, D., Paliouras, G., Papatheodorou, C., Spyropoulos, C.D. (2001) "KOINOTITES: A Web Usage Mining Tool for Personalization", Proceedings of the Panhellenic Conference on Human Computer Interaction, Patras, December 2001. [abstract] [full text]
    11. Potikas, P., Rondogiannis, P., Gergatsoulis, M. (2001) "A Transformation Technique for Datalog Programs Based on Non-Deterministic Constructs", in 11th International Workshop on Logic-Based Program Synthesis and Transformation (LOPSTR'2001), Paphos, Cyprus, November 28-30, 2001. Selected papers. A. Pettorossi (editor), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2372, pp. 25-45, Springer-Verlag 2002. A preliminary version also appears in the Pre-Proceedings of LOPSTR' 01, pp. 1-8. [abstract] [full text]
    12. Gergatsoulis, M., Stavrakas, Y., Karteris, D. (2001) "Incorporating Dimensions in XML and DTD", in Database and Expert Systems Applications (DEXA'2001), International Conference, Munich, Germany, September 2001, Proceedings, H. C. Mayr, J. Lazansky, G. Quirchmayr and P. Vogel (Editors), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2113, pp. 646-656, Springer-Verlag, 2001. [abstract] [full text]
    13. Gergatsoulis, M., Stavrakas, Y., Karteris, D., Mouzaki, A., Sterpis, D. (2001) "A web-based system for handling multidimensional information through MXML", in Advances in Databases and Information Systems (ADBIS'2001), 5th East European Conference, Vilnius, Lithuania, September 2001, Proceedings, A. Caplinskas and J. Eder (editors), Lecture Notes in Computer Science, vol. 2151, pp. 352-365, Springer-Verlag, 2001. [abstract] [full text]
    14. Kapidakis, S., Loverdos, C. (2001) "Flexible, service-based content presentation: The Hellenic Dissertations Presentation System" (demonstration), 5th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, September 4-8, 2001, Darmstadt, Germany. [abstract] [full text]

Περιγράφουμε και υλοποιούμε μια αρχιτεκτονική για την παρουσίαση του ψηφιακού περιεχομένου της βάσης των Ελληνικών Διδακτορικών του ΕΚΤ, που περιέχει 12000 ψηφιακοποιημένες διατριβές, με πάνω από 2000000 σελίδες. Κάθε διδακτορικό μας έχει μια μοναδική διεύθυνση στο διαδίκτυο, που δεν εξαρτάται από τον χώρο αποθήκευσής του. Στα διδακτορικά που αποτελούνται από ψηφιακοποιημένες σελίδες, οι συνδέσεις από τον πίνακα περιεχομένων βοηθούν την περιήγηση μέσα σε αυτά.
Η αρχιτεκτονική μας βασίζεται σε ένα ευέλικτο μηχανισμό καταχώρησης και ανάδειξης, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αλλάξει ρυθμίσεις στο σύστημα παρουσίασης ακόμα και κατά τη λειτουργία του. Οι υπηρεσίες του δεν είναι υπεύθυνες μόνο για την παρουσίαση, αλλά και για διάφορες μετατροπές, αλλαγές μορφοτύπων, επιβολή πολιτικής διάθεσης, και κατασκευή υδατογραφημάτων.
Η αρχιτεκτονική μας ενθαρρύνει προγραμματισμό σε συνιστώσες, επιτρέποντας στις διαφορετικές υπηρεσίες να συνεργάζονται. Το σύστημά μας μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί για παρουσίαση και άλλου είδους υλικού, σε άλλες ψηφιακές βιβλιοθήκες.

    1. Mitakos, T., Gergatsoulis, M., Stavrakas, Y., Ioannidis, E. (2001) "Representing Time-Dependent Information in Multidimensional XML", in Proceedings of the 23rd International Conference on Information Technology Interfaces, Pula, Croatia, June 19-22, 2001, pp. 111-116. [abstract] [full text]
    2. Kapidakis, S. (2001) "Interlibrary loan system for Greek libraries" (poster), NIT2001, The 12th International Conference on New Information Technology - Global Digital Library Development in the New Millenium, Beijing, China, May 29-31, 2001, pp. 511-512. [abstract] [full text]

      Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή του συλλογικού καταλόγου περιοδικών, οι βιβλιοθηκονόμοι μπορούν να παραγγείλουν άρθρα από τα περιοδικά άλλων βιβλιοθηκών και να τα παραλάβουν, χωρίς να σηκωθούν από την οθόνη του υπολογιστή τους. Αφού αναζητήσουν τα περιοδικά και βρουν τους πιθανούς παροχείς του άρθρου, μπορούν και να προσδιορίσουν εναλλακτικούς προμηθευτές και σειρά προτεραιότητας για τα άρθρα τους, για την περίπτωση που ο πρώτος προμηθευτής δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Και μπορούν ακολούθως να βλέπουν την εξέλιξη μιας παραγγελίας, μέχρι να ολοκληρωθεί. Οι βιβλιοθήκες που έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν άρθρα, θα βρουν τις παραγγελίες προς αυτές στην οθόνη τους και ενημερώνουν το σύστημα αφού τις εξυπηρετήσουν. Αν δεν μπορούν να τις εξυπηρετήσουν, επίσης ενημερώνουν το σύστημα, ώστε η παραγγελία να προωθηθεί καταλλήλως. Φυσικά το σύστημα καταγράφει και χρεώνει ή πιστώνει τις βιβλιοθήκες για τις ενέργειές τους, ώστε οι εξυπηρετήσεις αυτές να είναι αυτοχρηματοδοτούμενες. Οι βιβλιοθήκες που εξυπηρετούν πολλά άρθρα θα μπορούν να έχουν σαν εισόδημα ένα αντίστοιχα μεγάλο ποσό, που θα προέρχεται από τους χρήστες που παραγγέλνουν τα άρθρα και απολαμβάνουν την εξυπηρέτηση, για να καλύπτεται το κόστος λειτουργίας της υπηρεσίας.
      Το διάδοχο σύστημα, που έχουμε σχεδιάσει και ετοιμάζουμε προσφέρει πολλά επιπλέον πλεονεκτήματα. Κάνει εύκολη την προσθήκη νέων πηγών, που επικοινωνούν με το σύστημα με Z39.50 ή http, και κάθε πηγή μπορεί να έχει τη δική της διεπαφή, που εκμεταλλεύεται πλήρως τα δεδομένα της. Μπορεί να γίνει χρήση εξωτερικών πηγών άρθρων και πληροφοριών για τα άρθρα, ώστε να αναζητηθεί και το άρθρο με κριτήρια για το περιεχόμενό του. Τα online δεδομένα εξυπηρετούνται αυτόματα, χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη χειριστή, και ο χρήστης δεν χρειάζεται να ξέρει τις διαφορετικές μεθόδους παροχής των πληροφοριών. Το σύστημα μπορεί να είναι πιο φιλικό και προσαρμοσμένο στις προτιμήσεις των χρηστών. Οι χρήστες μπορούν να προσθέτουν και προσωπικές πηγές, μπορούν να διατηρούν προτιμήσεις σε παραμέτρους παραγγελιών και να έχουν user profiles. Μπορεί να γίνεται κατανεμημένη ενημέρωση και διαχείριση, χρησιμοποιώντας τους νέους ρόλους που προβλέπονται. Προσφέρει εύκολη παρακολούθηση χρήσης και στατιστικά. Μπορεί να υλοποιήσει διαφορετικές τιμολογιακές πολιτικές. Μπορεί να χειριστεί διαφορετικές συμφωνίες διάθεσης δεδομένων. Προσφέρει ασφαλή επικοινωνία (για πιστωτικές κάρτες).

    3. Kapidakis, S., Saltogiannis, C. (2001) "A Submission and Approval System for the collection of Electronic Theses and Dissertations", ETD 2001 (the 4th International Symposium on Electronic Theses and Dissertations), California Institute of Technology, Pasadena, California, March 22-24, 2001, pp. 18-19. [abstract] [full text]

      Το σύστημά μας παρέχει μέσω WWW διεπαφής παράγει ηλεκτρονικές καρτέλες για εισαγωγή των μεταδεδομένων των διδακτορικών διατριβών. Οι ηλεκτρονικές καρτέλες χειρίζονται μια ποικιλία τύπων πεδίων, από ελεύθερο κείμενο, κείμενο μια γραμμής, μοναδική ή πολλαπλή επιλογή από μικρή ή μεγάλη λίστα όρων, επιλογή καταστάσεων, κλπ και επιβάλουν τον τρόπο συμπλήρωσης πεδίου ή ομάδας πεδίων: αν είναι υποχρεωτικό, επαναλαμβανόμενο, ή άλλο ειδικό (αριθμός, ημερομηνία, κλπ). Ένας τύπος πεδίου που μπορεί να συμπληρώσει κάποιος είναι αρχείο, στέλνοντας ψηφιακά αντικείμενα. Επιπρόσθετα, το σύστημα παρέχει βοήθεια που διαφοροποιείται με το πεδίο

      Το σύστημα υποστηρίζει τρεις κύριες λειτουργίες: αποστολή νέων ψηφιακών αντικειμένων, τροποποιήσεις παλαιότερων αποστολών (ή προσθήκες σε αυτές) και τις διαδικασίες διαχείρισης, έγκρισης των μεταδεδομένων και των δεδομένων των αποστολών (ώστε να μετακινηθούν από τον προσωρινό αποθηκευτικό χώρο στη μόνιμη βάση).
      Τα μεταδεδομένα ακολουθούν τα καθιερωμένα πρότυπα για τα διδακτορικά και είναι πολύ ευέλικτα σε αλλαγές. Οι ηλεκτρονικές καρτέλες της διεπαφής παράγονται δυναμικά, με βάση αρχεία ρυθμίσεων, και μπορούν να αναφέρονται (και έχουν εφαρμοστεί) σε άλλα αντικείμενα και τα μεταδεδομένα τους, όπως αποτελέσματα ερευνητικών έργων, συλλογή ανακοινώσεων, στοιχεία ερωτηματολογίων, κλπ.
      Επιπλέον, οι μορφές αποθήκευσης και επεξεργασίας που χρησιμοποιούνται για τα μεταδεδομένα μπορούν επίσης να αλλάζουν, και χρησιμοποιούνται οι μορφές που χρειάζονται για διαλειτουργικότητα με άλλα προγράμματα: XML, ISO2709, BIB, ASCII-delimited, κλπ.

    4. Kapidakis, S., Zorbadelos, K. (2000) "An Open Digital Library Ordering System" (short paper and demonstration), 3rd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Lisbon, September 18-20, 2000, and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1923, p. 498-501. [abstract] [full text]

Περιγράφουμε ένα ανοικτό σύστημα χειρισμού παραγγελιών, με WWW διεπαφή. Οι παραγγελίες αφορούν επιστημονικά άρθρα. Οι χρήστες πελάτες μπορούν να αναζητήσουν στις πηγές μιας ποικιλίας προμηθευτών άρθρων περιοδικών, και να παραγγείλουν συγκεκριμένες σελίδες από τα περιοδικά.
Η αναζήτηση μπορεί να καλύπτει και ηλεκτρονικά περιοδικά, οπότε οι παραγγελίες θα εξυπηρετηθούν αμέσως, θα καταγραφεί η χρέωση και θα αποσταλούν ηλεκτρονικά (με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο), χωρίς να μεσολαβήσει ανθρώπινος χειριστής. Οι διάφοροι προμηθευτές μπορούν να δουν τις παραγγελίες τους και να τις εξυπηρετήσουν. Ένας πελάτης μπορεί να απευθύνει την παραγγελία του σε πολλούς προμηθευτές, δηλώνοντας σειρά προτίμησης. Παρουσιάζουμε τα θέματα που προκύπτουν και την λύση μας, που είναι ανοικτή και διαχωρίζει την αναζήτηση από τις διαδικασίες παραγγελίας.
Η αναζήτηση μπορεί να χρησιμοποιήσει εξωτερικές πηγές, με τη δική τους διεπαφή, και το σύστημα μας παρεμβάλλεται στην επικοινωνία (φυσιολογικά με Z39.50 ή http) των ερωτήσεων της αναζήτησης και των απαντήσεων τους, αναγνωρίζοντας που έχει καταλήξει ο χρήστης και καταγράφοντας τι θέλει να παραγγείλει. Αυτό δίνει νέες δυνατότητες ανεξάρτητης ενημέρωσης των πηγών των περιοδικών και προσθήκης νέων, αποκλειστικά εξωτερικών, πηγών.

    1. Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M., Mitakos, T. (2000) "Representing Context-Dependent Information using Multidimensional XML", in Proceedings of the 4th European Conference, ECDL 2000 and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1923, pp. 368-371, Springer-Verlag, 2000. [abstract] [full text]
    2. Stavrakas, Y., Gergatsoulis, M., Rondogiannis, P. (2000) "Multidimensional XML", in Proceedings of the 3rd International Workshop "Distribited Communities on the Web (DCW'2000), Quebec City, Canada, June 2000 and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1830, pp. 100-109, Springer-Verlag, 2000. [abstract] [full text]
    3. Karvounarakis, G., Kapidakis, S. (2000) "Submission and repository management of digital libraries using WWW", TERENA Networking Conference 2000, Lisbon, May 22-25, 2000. [abstract] [full text]

Τα εργαλεία μας για συλλογή δεδομένων και διαχείριση ψηφιακών βιβλιοθηκών μοιράζουν τη δουλειά μεταξύ δημιουργού περιεχομένου και διαχειριστή του συστήματος, επιτρέποντας απευθείας εισαγωγή όσων στοιχείων ο δημιουργός του περιεχομένου είναι πιο αρμόδιος να δώσει, χωρίς ανάγκη για μεσάζοντες, λάθη μεταφοράς και σπατάλη δυναμικού. Επίσης, ελαττώνουν κατά πολύ την προσπάθεια του διαχειριστή ο οποίος χρειάζεται να προσθέσει μόνο πιθανή πολύ εξειδικευμένη πληροφορία (όπως κατηγοριοποίηση κατά το σύστημα της βιβλιοθήκης) και ένα τελικό (ποιοτικό) έλεγχο.
Τα εργαλεία μας παρέχουν έναν εύκολο τρόπο να εισάγουμε και να τροποποιούμε τα μεταδεδομένα που περιγράφουν μια αποστολή και να αποστείλουμε τα ψηφιακά αντικείμενα (δεδομένα). Επίσης, οι διαχειριστές μιας συλλογής μπορούν να επιθεωρήσουν, να αποδεκτούν ή να τροποποιήσουν νέες αποστολές (και παλαιά αντικείμενα) σε ένα σύνολο συλλογών, ακόμα και αν αυτές έχουν διαφορετικά πεδία μεταδεδομένων. Τα εργαλεία εγκαθίστανται εύκολα, και συγχρόνως είναι ισχυρά και παραμετρικά.
Τα εργαλεία αποτελούνται από ανεξάρτητες παραμετροποιήσιμες συνιστώσες, που καλύπτουν ακόμα και σπάνιες απαιτήσεις. Οι επιλογές ρύθμισης επιτρέπουν την εξατομίκευση των εργαλείων για χρήση από διαφορετικά συστήματα ψηφιακών βιβλιοθηκών που μπορεί να έχουν υιοθετήσει διαφορετικές μορφές αποθήκευσης των μεταδεδομένων, πεδία μεταδεδομένων, γλώσσες μεταδεδομένων και δεδομένων και πολλές προαιρετικές δυνατότητες, ανάλογα με το επιθυμητό επίπεδο υπηρεσιών του περιβάλλοντος.

    1. Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Spyropoulos, C.D., Tzitziras, P. (2000) "Large-Scale Mining of Usage Data on Web Sites", AAAI 2000 Spring Symposium on Adaptive User Interfaces, Stanford, CA, 2000, pp. 92-97. [abstract] [full text]
    2. Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Spyropoulos, C.D. (2000) "Clustering the Users of Large Web Sites into Communities", Proceedings of the 17th International Conference on Machine Learning (ICML 2000), P. Langley ed., Morgan Kaufmann, 2000, pp. 719-726. [abstract] [full text]
    3. Kapidakis, S. (1999) "Issues in the development and operation of a Digital Library", Proceedings of the 3rd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Paris, September 22-24, 1999, and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1696, pp. 363-382. [abstract] [full text]

Περιγράφουμε οργανωτικά και τεχνικά θέματα και προσεγγίσεις που προκύπτουν κατά τη δημιουργία μιας λειτουργικής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, που βρίσκεται στο http://dlib.libh.uoc.gr. Διερευνούμε και περιγράφουμε τις προσεγγίσεις μας και τις εμπειρίες μας για το στήσιμο και λειτουργία μιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης με πολλές συλλογές.
Αναλύουμε τους στόχους της βιβλιοθήκης και τις ανάγκες των χρηστών, επιλέγουμε κατάλληλο λογισμικό, σχεδιάζουμε ευέλικτα την επιπρόσθετη λειτουργικότητα που χρειάζεται, προσαρμόζουμε και επεκτείνουμε το επιλεγμένο λογισμικό για να εφαρμόζεται στις τρέχουσες απαιτήσεις, εγκαθιστούμε και ρυθμίζουμε το λογισμικό, το βελτιώνουμε χρησιμοποιώντας σχόλια χρηστών, και αλληλεπιδρούμε με δημιουργούς περιεχομένου και βιβλιοθηκονόμους για να κάνουμε την ψηφιακή βιβλιοθήκη φιλική, χρησιμοποιήσιμη και εύκολα διατηρήσιμη, και μαζεύουμε και ψηφιακοποιήσουμε το υλικό της βιβλιοθήκης. Το τελικό σύστημα το λειτουργεί το προσωπικό της βιβλιοθήκης.
Τα κύρια τεχνικά θέματα σχετίζονται με τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την εφαρμογή νεωτερισμών στο λογισμικό όπως πολυγλωσσική αποθήκευση και διεπαφή, γενίκευση του λογισμικού για να επιτρέπει αναζήτηση σε ετερογενείς συλλογές, προσθήκη υποστήριξης για το πρωτόκολλο Z39.50 και εργαλεία που απλοποιούν τις ρυθμίσεις, τη διαχείριση και την εισαγωγή δεδομένων στην ψηφιακή βιβλιοθήκη, όπως επίσης και εργαλεία για να εισάγονται ή να τροποποιούνται τα μεταδεδομένα και για να μεταφέρονται τα δεδομένα όταν στέλνονται ηλεκτρονικά νέα αντικείμενα στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη.

    1. Kapidakis, S., Karvounarakis, G. (1999) "Submission and repository management tools for digital libraries, with WWW interface: a Demo proposal" (demonstration), 3rd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Paris, September 22-24, 1999, p. 495. [abstract] [full text]

      Επιδεικνύουμε μια πρώτη έκδοση των εργαλείων μας που μέσα από διεπαφή στο WWW βοηθούν τη διαχείριση μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης. Τα εργαλεία μας μοιράζουν τη δουλειά μεταξύ δημιουργού περιεχομένου και διαχειριστή του συστήματος, επιτρέποντας απευθείας εισαγωγή όσων στοιχείων ο δημιουργός του περιεχομένου είναι πιο αρμόδιος να δώσει, και απαιτώντας από τον διαχειριστή μόνο λίγη εξειδικευμένη πληροφορία και την έγκριση του για τις αλλαγές που προτείνει ο δημιουργός του περιεχομένου, μετά από ένα πιθανό τελικό (ποιοτικό) έλεγχο, ελαττώνοντας κατά πολύ την προσπάθεια του.
      Έτσι, τα εργαλεία μας παρέχουν έναν εύκολο τρόπο να εισάγουμε και να τροποποιούμε τα μεταδεδομένα που περιγράφουν μια αποστολή και να αποστείλουμε τα ψηφιακά αντικείμενα (δεδομένα). Επίσης, οι διαχειριστές μιας συλλογής μπορούν να επιθεωρήσουν, να αποδεκτούν ή να τροποποιήσουν νέες αποστολές (και παλαιά αντικείμενα) σε ένα σύνολο συλλογών, ακόμα και αν αυτές έχουν διαφορετικά πεδία μεταδεδομένων. Τα εργαλεία εγκαθίστανται εύκολα, και συγχρόνως είναι ισχυρά και παραμετρικά.

    2. Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Spyropoulos, C.D., Tzitziras, P. (1999) "From Web Usage Statistics to Web Usage Analysis", Proceedings of the IEEE International Conference on Systems Man and Cybernetics, 1999, pp. II-159-164. [abstract] [full text]
    3. Paliouras, G., Karkaletsis, V., Papatheodorou, C., Spyropoulos, C.D. (1999) "Exploiting Learning Techniques for the Acquisition of User Stereotypes and Communities", Proceedings of the International Conference on User Modelling (UM 99), CISM Courses and Lectures, no. 407: Springer-Verlag, 1999, pp. 169-178. [abstract] [full text]
    4. Houstis, C., Nikolaou, C., Lalis, S., Kapidakis, S., Christophides, V., Tomasic, A., Simon, E. (1999) "Towards a next generation of open scientific data repositories and services", Special issue on Digital Libraries, CWI Quarterly (Centrum voor Wiskunde en Informatica), vol. 12, no. 2, June 1999, Amsterdam Netherlands. [abstract] [full text]

Η επιστημονική τεχνογνωσία που δημιουργείται σε οργανισμούς αποτελείται από δεδομένα και προγράμματα. Τα δεδομένα αποτελούνται κυρίως από αριθμητικά δεδομένα, εικόνες, και κείμενα. Τα προγράμματα αποτελούνται κυρίως από μεθόδους λογισμικού για οπτικοποίηση και επεξεργασία δεδομένων και εξομοίωση φυσικών διαδικασιών. Τα δεδομένα αναπαριστούν μετρημένη φυσική συμπεριφορά ή αποτελέσματα εξομοίωσης.
Η ολοκλήρωση και οπτικοποίηση της επιστημονικής τεχνογνωσίας σε ένα εύκολα προσβάσιμο διαλειτουργικό δικτυωμένο περιβάλλον χρειάζεται σε πολλές διαφορετικές επιστημονικές περιοχές για επιστημονικούς ή διαχειριστικούς λόγους. Για να ικανοποιήσουμε τέτοιες ανάγκες παρουσιάζουμε μια ανοικτή υβριδική αρχιτεκτονική που συνδυάζει τεχνολογία ψηφιακών βιβλιοθηκών, μηχανισμούς ολοκλήρωσης της πληροφορίας και συστήματα που βασίζονται στην ροή των διαδικασιών.
Η εμπειρία μας βασίζεται στο πρόγραμμα THETIS, μια κατανεμημένη συλλογή επιστημονικής τεχνογνωσίας που εστιάζεται στην υποστήριξη θαλασσίων πόρων στην Μεσόγειο. Δείχνουμε τις δυνατότητες του συστήματός μας να ικανοποιεί ερωτήσεις χρηστών, όπως επιστήμονες και δημόσιες διαχειριστικές αρχές που χρησιμοποιούν επιστημονική πληροφόρηση για λήψη αποφάσεων.

    1. Afrati, F., Gergatsoulis, M., Kavalieros, T. (1999) "Answering Queries using Materialized Views with Disjunctions", in Proceedings of the 7th International Conference on Database Theory (ICDT'99), Jerusalem, Israel, January 10-12, 1999, and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1540, pp. 435-452, Springer-Verlag. [abstract] [full text]
    2. Kapidakis, S., Sairamesh, J., Terzis, S. (1998) "A Management Architecture for Measuring and Monitoring the Behavior of Digital Libraries", Proceedings of the 2nd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Crete, September 21-23, 1998, and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1513, pp. 95-114. [abstract] [full text]

      Διερευνούμε θέματα διαχείρισης της απόδοσης των ψηφιακών βιβλιοθηκών. Ορίζουμε μια αρχιτεκτονική για τη διαχείριση των μετρήσεων και την παρακολούθηση της απόδοσης των ψηφιακών βιβλιοθηκών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους, ώστε να μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα απόδοσης κάτω από τον πραγματικό φόρτο της ψηφιακής βιβλιοθήκης. Η αρχιτεκτονική μας μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα σε οποιαδήποτε σύστημα ψηφιακής βιβλιοθήκης, προκαλώντας ελάχιστη επιβάρυνση στην απόδοση της ψηφιακής βιβλιοθήκης και απαιτώντας ελάχιστες αλλαγές στο λογισμικό της.
      Υλοποιούμε αυτή την αρχιτεκτονική σε ένα περιβάλλον με εξυπηρετητές DIENST χρησιμοποιώντας πραγματικές συλλογές και φορτίο. Ορίζουμε τις παραμέτρους που μας ενδιαφέρουν για τη διερεύνηση της απόδοσης των εξυπηρετητών και φτιάχνουμε εποπτικά εργαλεία για να μελετήσουμε τα αποτελέσματα της μετρούμενης απόδοσης. Κατά την εφαρμογή του συστήματος, δείχνουμε πώς εντοπίσαμε τις αδυναμίες του πρωτοκόλλου DIENST.
      Επίσης υποδεικνύουμε πώς μπορούν τα αποτελέσματα της απόδοσης να χρησιμοποιηθούν από την ίδια την ψηφιακή βιβλιοθήκη για να παρέχει εξελιγμένες αυτόματες λειτουργίες, όπως ισοστάθμιση φορτίου και δυναμική προσαρμογή των μέγιστων χρόνων αναμονής για τις διάφορες λειτουργίες.

    3. Toraki, K., Kapidakis, S. (1998) "The Technical Chamber of Greece Digital Library: the vision of a special organisation to save and disseminate its information work through the network" (poster), 2nd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Crete, September 21-23, 1998, pp. 691-692. [abstract] [full text]

Παρουσιάζουμε τη δημιουργία της ψηφιακής βιβλιοθήκης του ΤΕΕ που περιέχει τα τρία περιοδικά και τις άλλες επιστημονικές εκδόσεις του ΤΕΕ. Η ηλεκτρονική της διεύθυνση είναι http://www.central.tee.gr/dlib, και βασίζεται στο λογισμικό DIENST.
Η ψηφιακή βιβλιοθήκη σκοπεύει να περιλάβει και άλλες συλλογές του ΤΕΕ, όπως τα παραδοσιακά μέρη και κτίρια με φωτογραφίες και σχέδια από ειδικά κτίρια. Αυτή τη στιγμή, οι συλλογές αυτές βρίσκονται μόνο σε έντυπη μορφή στην Αθήνα, και δεν είναι εύκολα διαθέσιμες στους χρήστες. Η ψηφιακή βιβλιοθήκη βοηθάει στην οικονομία φυσικού χώρου, τη διάδοση της γνώσης, την ευκολία στην πρόσβαση, στην αναζήτηση, ανάκτηση και διαθεσιμότητα.
Στην πιλοτική φάση, ψηφιακοποιείται υλικό και αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες εξασφάλισης, οργάνωσης και διαχείρισης του ψηφιακού υλικού. Λύνονται τεχνικά προβλήματα και εξοικειώνεται το προσωπικό της βιβλιοθήκης με τις νέες διεπαφές και λειτουργίες. Επίσης, μελετάται η ολοκλήρωσή της με το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ.
Η επιτυχής λειτουργία του συστήματος στην Αθήνα μπορεί να προκαλέσει την επέκταση του περιεχομένου και σε αυτό που παράγεται από τα άλλα 15 περιφερειακά τμήματα του ΤΕΕ, που είναι ακόμα περισσότερο δυσεύρετα από τους μηχανικούς, ειδικά στην υπόλοιπη χώρα, και την ενσωμάτωση και των άλλων βιβλιοθηκών του ΤΕΕ στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΤΕΕ.

    1. Biagioni, S., Borbinha, J. L., Ferber, R., Hansen, P., Kapidakis, S., Kovacs, L., Roos, F., Vercoustre, A-M. (1998) "The ERCIM Technical Reference Digital Library" (demonstration), 2nd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Crete, September 21-23, 1998, pp. 905-906. [abstract] [full text]

      Σχεδιάζουμε την ψηφιακή βιβλιοθήκη του ERCIM (European Research Consortium for Informatics and Mathematics) που βασίζεται στο DIENST, για να βοηθήσει τους επιστήμονες του ERCIM να γνωστοποιούν άμεσα και παγκόσμια τα αποτελέσματά τους και να τους εφοδιάσουν με κατάλληλα εργαλεία για να εντοπίζουν τεχνική τεκμηρίωση άλλων που δουλεύουν σε παρόμοια θέματα.
      Εκτός από την λειτουργικότητα του DIENST, το σύστημα προσφέρει επιπρόσθετα διαδικασία αποστολής ψηφιακών αντικειμένων κατευθείαν από τους συγγραφείς, επέκταση των μεταδεδομένων που χρησιμοποιούνται (πάντα συμβατά με το Dublin Core) με αντίστοιχες επεκτάσεις για να επιτρέψει ευρετηρίαση, αναζήτηση και χρήση πολλαπλών αλλά κοινών σχημάτων κατηγοριοποίησης
      Η πολυγλωσσική διεπαφή είναι πολύ σημαντική για την Ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα, και στοχεύει (1) στον χειρισμό πολλαπλών γλωσσών και (2) στην παροχή βασικής λειτουργικότητας για τη διατύπωση δια-γλωσσικών ερωτήσεων.

    2. Kapidakis, S., Mavroidis, I. (1998) "Unicode-based Digital Library Interface" (demonstration), 2nd European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Crete, September 21-23, 1998. [abstract] [full text]

Οι διεπαφές στις ψηφιακές βιβλιοθήκες οι οποίες είναι εφαρμογές που χρειάζεται, από τη φύση τους, να είναι κατανεμημένες, πολυγλωσσικές και με διεπαφή στο WWW υπάγονται στις περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν υπάρχοντες περιορισμούς στα πρωτόκολλα και στα εργαλεία που καθιστούν τις προφανείς μεθοδολογίες μη εφαρμόσιμες.
Ο πολυγλωσσικός σχεδιασμός είναι πολύ πιο περίπλοκος από τον μονογλωσσικό. Ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν είναι ότι οι HTML σελίδες μπορούσαν να υποστηρίξουν μόνο ένα από τα ISO 8859 σύνολα χαρακτήρων και να δείξουν σελίδες με συνύπαρξη χαρακτήρων από διαφορετικά σύνολα χαρακτήρων. Μια λύση στο πρόβλημα είναι το UNICODE, που υποστηρίζεται από νεώτερο λογισμικό (Netscape version 4). Διεπαφές σε Java εύκολα υλοποιούν το UNICODE, αλλά εισάγουν περιττή πολυπλοκότητα στις απλές διεπαφές.
Έτσι, αναπτύσσουμε μια διεπαφή ψηφιακής βιβλιοθήκης που βασίζεται στο UNICODE και την εφαρμόσαμε στο λογισμικό DIENST για να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς.
Η τεχνική μας υποδεικνύει πώς μπορούν να κατασκευαστούν τέτοιες διεπαφές σε προϋπάρχον λογισμικό, αποφεύγοντας εκτεταμένες αλλαγές στο λογισμικό του εξυπηρετητή της ψηφιακής βιβλιοθήκης και χωρίς αλλαγές στα πολυγλωσσικά αποθηκευμένα δεδομένα, ακόμα και αν δεν βασίζονται στο UNICODE.

    1. Paliouras, G., Papatheodorou, C., Karkaletsis, V., Spyropoulos, C.D., Malaveta, V. (1998) "Learning User Communities for Improving the Services of Information Providers", Proceedings of the 2nd European Conference on Digital Libraries (ECDL '98), Lecture Notes in Computer Science (LNCS), no. 1513: Springer-Verlag, 1998, pp. 367-384. [abstract] [full text]
    2. Rondogiannis, P., Gergatsoulis, M. (1998) "The Intensional implemantation technique for Chain Datalog programs", Proceedings of the 11th International Symposium on Languages for Intensional Programming (ISLIP'98), Palo Alto, California, May 7-9, 1998, pp. 55-64. [abstract] [full text]
    3. Kapidakis, S., Nikolaou, C., Sairamesh, J., Terzis, S. (1997) "Demonstration on Measuring and Monitoring the Performance of DIENST" (demonstration), 1st European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, Pisa, September 1-3, 1997. [abstract] [full text]

Περιγράφουμε την αρχιτεκτονική μας για τη μέτρηση της απόδοσης κατανεμημένων συστημάτων, την οποία αναλύουμε σε τρία μέρη: (1) Τον ορισμό των παραμέτρων που θέλουμε να μετρήσουμε. (2) Τη λήψη μετρήσεων και την αποθήκευση τους, κατ' επιλογή του διαχειριστή, χωρίς να επηρεάζεται η απόδοση του συστήματος (παρά τον τεράστιο όγκο τους). (3) Το πρωτόκολλο για αναφορά των παραμέτρων στον ενδιαφερόμενο διαχειριστή, τοπικό ή απομακρυσμένο.
Υλοποιούμε το σύστημα για τη μέτρηση της απόδοσης του DIENST, αφού πρώτα αναλύσουμε τις συνιστώσες του DIENST και ορίζουμε τις παραμέτρους που θέλουμε να μετρήσουμε, και εξάγουμε αποτελέσματα για ένα πείραμα με τρεις εξυπηρετητές, με φόρτο απευθείας αιτήματα στους εξυπηρετητές, αλλά και τεχνητό. Χρησιμοποιούμε ένα γραφικό εργαλείο για φιλική απεικόνιση της απόδοσης.
Οι προβλέψεις για τη μελλοντική απόδοση, που μπορούν να εξαχθούν με βάση ιστορικά δεδομένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ισοστάθμιση του φόρτου των εξυπηρετητών όταν η ζητούμενη πληροφορία είναι διαθέσιμη σε πάνω από ένα εξυπηρετητή, με έναν αλγόριθμο που επιλέγει αυτόν που αναμένεται να είναι γρηγορότερος.

    1. Kapidakis, S., Nikolaou, C., Sairamesh, J. (1997) "Measuring and Monitoring the Performance of DIENST", 3rd Cabernet Plenary Workshop, Rennes, April 16-18, 1997. [abstract] [full text]

      Το DIENST είναι ένα πρωτόκολλο και το πρόγραμμα υλοποίησης του που παρέχει πρόσβαση σε κατανεμημένες συλλογές Ψηφιακών Βιβλιοθηκών μέσα από το διαδίκτυο, με διεπαφή στο WWW, και έχει χρησιμοποιηθεί, ανάμεσα σε άλλα, σε πάνω από 100 κόμβους που παρέχουν τεχνικές αναφορές της επιστήμης των υπολογιστών. Το DIENST χρησιμοποιεί το http πρωτόκολλο για την επικοινωνία του, και κάθε εξυπηρετητής διατελεί τρεις κατηγορίες λειτουργιών: Διαχείριση του αποθηκευτικού χώρου του, τεχνικές αναζήτησης του περιεχόμενου του και ανάκτηση του περιεχόμενου του και διεπαφή με τον χρήστη για παροχή υπηρεσιών.
      Καθώς μια συλλογή μπορεί να είναι κατανεμημένη σε πολλούς εξυπηρετητές, ο τρόπος επικοινωνίας των εξυπηρετητών ψηφιακών βιβλιοθηκών είναι σημαντικός. Στα κατανεμημένα συστήματα συχνά υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στην απόκριση, που τα αίτια τους δεν είναι προφανή. Ένας διαχειριστής θέλει να μπορεί να παρακολουθήσει την απόδοση του συστήματος, εντοπίζοντας τις καθυστερήσεις στα επιμέρους υποσυστήματα.
      Περιγράφουμε την αρχιτεκτονική μας για τη μέτρηση της απόδοσης κατανεμημένων συστημάτων, την οποία αναλύουμε σε τρία μέρη: (1) Τον ορισμό των παραμέτρων που θέλουμε να μετρήσουμε. (2) Τη λήψη μετρήσεων και την αποθήκευση τους, κατ' επιλογή του διαχειριστή, χωρίς να επηρεάζεται η απόδοση του συστήματος (παρά τον τεράστιο όγκο τους). (3) Το πρωτόκολλο για αναφορά των παραμέτρων στον ενδιαφερόμενο διαχειριστή, τοπικό ή απομακρυσμένο.
      Αναλύουμε τις συνιστώσες του DIENST και ορίζουμε τις παραμέτρους που θέλουμε να μετρήσουμε.

    2. Sairamesh, J., Nikolaou, C., Kapidakis, S. (1996) "Architectures for QoS based Retrieval in Digital Libraries", Information Retrieval Workshop in the 19th International ACM SIGIR conference, August 18-22, 1996, Zurich. [abstract] [full text]

Μελετάμε θέματα που αφορούν τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη μεγάλων κατανεμημένων ψηφιακών βιβλιοθηκών χειριζόμενοι τις ψηφιακές βιβλιοθήκες σαν οικονομίες και εξετάζουμε πολιτικές για Χρέωση και Ποιότητα Υπηρεσιών (QoS). Για την υλοποίηση του συστήματος χρησιμοποιούμε μια πλατφόρμα υλοποίησης που όχι μόνο δίνει τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να πληροφορηθούν άμεσα τις τρέχουσες τιμές, αλλά και επιτρέπει δυναμικές αλλαγές στις προσφερόμενες υπηρεσίες των συμμετεχόντων φορέων, και συγκρίνουμε αποτελέσματα.

    1. Afrati, F., Gergatsoulis, M., Katzouraki, M. (1996) "On Transformations into Linear Database Logic Programs", in D. Bjorner, M. Broy and I. V. Pottosin (Eds.) Perspectives of System Informatics, 2nd International Andrei Ershov Memorial Conference Akademgorodok, Novosibirsk, Russia, June 1996, and Lecture Notes in Computer Science (LNCS), vol. 1181, pp. 433-444, Springer-Verlag. [abstract] [full text]
    2. Sairamesh, J., Kapidakis, S., Nikolaou, C., Yemini, Y. (1996) "A Framework for Pricing and Charging in Digital Libraries", Proceedings of the Digital Library Workshop, 5th International Conference on the World Wide Web, May 6, 1996. [abstract] [full text]

Χειριζόμαστε τις ψηφιακές βιβλιοθήκες σαν οικονομίες με πολλούς ρόλους: συγγραφείς και εκδότες που δημιουργούν και παρέχουν περιεχόμενο, προμηθευτές που παρέχουν αποθηκευτικό χώρο, ευρετηρίαση και υπηρεσίες πρόσβασης, πράκτορες που παρέχουν υπηρεσίες αναζήτησης και παρουσίασης και χρήστες που ζητούν υπηρεσίες. Οι πόροι στοιχίζουν χρήματα, και οι χρήστες διαθέτουν χρήματα. Όλοι προσπαθούν να διαχειριστούν καλά τα χρήματά τους, με ανεξάρτητες αποφάσεις (πολιτικές). Σε μια τέτοια οικονομία εξετάζουμε θέματα όπως Χρέωση και Ποιότητα Υπηρεσιών (QoS) στην πρόσβαση και παρουσίαση του περιεχομένου και την αλληλεπίδραση τους με την κατανομή των πόρων (χρόνος επεξεργασίας, χωρητικότητα δικτύου, μνήμη, cache κλπ), και την αντιστοιχία τους με θέματα σε μεγάλες Ψηφιακές Βιβλιοθήκες.

Δημοσιεύσεις σε ελληνικά περιοδικά

  1. Αράχωβα, T. (2006) "Εικονικές Βιβλιοθήκες: Μέσα Ανοιχτής Πρόσβασης στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση", Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, τ. 3, 2006. [abstract] [full text]
  2. Τσάκωνας, Γ. (2005) "Πληροφόρηση και εκπαίδευση μέσα από ένα σύστημα σήμανσης: μια μελέτη περίπτωσης ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης", Ηυφέν, 5, 2005, σσ. 21-26. [abstract] [full text]
  3. Φραντζή, Μ., Τσάκωνας, Γ. (2005) "E-LIS: ένα ηλεκτρονικό αρχείο για την Βιβλιοθηκονομία και την Επιστήμη της Πληροφόρησης", Βιβλιοθήκες και Πληροφόρηση, [18], 2005, σσ. 8-12. [abstract] [full text]

    Το παρόν άρθρο παρουσιάζει το ηλεκτρονικό αρχείο E-LIS, ένα αρχείο ανοικτής πρόσβασης για τεκμήρια που αφορούν την βιβλιοθηκονομία, την επιστήμη της πληροφόρησης και τους συγγενείς κλάδους. Ο πρωταρχικός σκοπός των ηλεκτρονικών αρχείων είναι να τεθούν τεκμήρια πλήρους κειμένου στη διάθεση διαφόρων κοινοτήτων (στην περίπτωση του E-LIS της κοινότητας της ΒΕΠ), καθιστώντας τα ορατά, αναζητήσιμα, προσβάσιμα, ανακτήσιμα και χρησιμοποιήσιμα από οποιονδήποτε ενδεχόμενο χρήστη που τα αναζητά για μη κερδοσκοπικούς λόγους. Το άρθρο παρουσιάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσονται προσπάθειες ανοικτής πρόσβασης, όπως το E-LIS, τις δυνατότητες που παρέχει το αρχείο και τον τρόπο χειρισμού λεπτών θεμάτων όπως τα πνευματικά δικαιώματα. Ταυτόχρονα υπογραμμίζει τις ελλείψεις που παρατηρούνται στο ελληνικό περιβάλλον δημοσίευσης επιστημονικών εργασιών και τη δυνατότητα κάλυψης τους από το E-LIS.

  4. Κουλούρης, Α., Καπιδάκης, Σ. (2003) "Η μετεξέλιξη της βιβλιογραφικής βάσης δεδομένων του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, σε ψηφιακή βιβλιοθήκη: ιστορία -προβλήματα -προοπτικές", Σύγχρονη Βιβλιοθήκη & Υπηρεσίες Πληροφόρησης, [19], Μάρτιος-Απρίλιος 2003, σσ. 35-41. [abstract] [full text]

    Εξετάζουμε τη μετεξέλιξη της βιβλιογραφικής βάσης του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (EKT) σε ψηφιακή βιβλιοθήκη. Κάνουμε μια ιστορική αναδρομή και αποτίμηση του έργου και της εξέλιξης της ψηφιακής βιβλιοθήκης σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, εστιάζουμε την προσοχή μας στα προβλήματα, ερωτήματα που ανακύπτουν στην νέα αυτή ψηφιακή πραγματικότητα, και στις προοπτικές εξέλιξης και αξιοποίησης του έργου. Ενώ το περιεχόμενο των διδακτορικών διατριβών και οι τεχνολογίες υπάρχουν, η διαθεσιμότητα περιορίζεται από την έλλειψη απόφασης στην εφαρμογή πολιτικών. Προτείνουμε εναλλακτικές πολιτικές πρόσβασης, έχοντας στο μυαλό μας, να είναι εύκολα αποδεκτές από φοιτητές, πανεπιστήμια, ΕΚΤ κτλ., να είναι συμβατές με την ισχύουσα νομοθεσία και με την κοινή πρακτική. Τέλος, προσπαθούμε να προτείνουμε λύσεις, που αφορούν κυρίως, το πρόβλημα διαθεσιμότητας των διδακτορικών.

  5. Τσάκωνας, Γ. (2003) "Λογότυπα βιβλιοθηκών", Ηυφέν, 4, [2], 2003, σσ. 37-43. [abstract] [full text]

    Το άρθρο αυτό συζητά την εφαρμογή και τη χρήση των λογοτύπων ως μέσων προβολής των βιβλιοθηκών και ιδιαίτερα των ακαδημαϊκών. Τί έιναι ένα λογότυπο, ποιά είναι η χρησιμότητα του και ποιά τα οφέλη που μπορεί μια ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη να αποκομίσει από την εφαρμογή του; Είναι αναγκαία μια τέτοια ενέργεια ή συγκρούεται η θεμελίωση του λογοτύπου στην εμπορική πρακτική με τους σκοπούς που έχει μια βιβλιοθήκη;

  6. Τσάκωνας, Γ. (2003) "Fanzines: ο θαυμαστός κόσμος της ερασιτεχνικής εκδοτικής", Ηυφέν, 4, [1], 2003, σσ. 13-17. [abstract] [full text]
  7. Τσάκωνας, Γ. (2003) "Αναγνωσιμότητα ηλεκτρονικών κειμένων: μια αρχική προσέγγιση", Ηυφέν, 4, [1], 2003, σσ. 43-49. [abstract] [full text]
  8. Τσάκωνας, Γ. (2003) "Λογότυπα βιβλιοθηκών", Σύγχρονη Βιβλιοθήκη & Υπηρεσίες Πληροφόρησης, [18], Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2003, σσ. 24-29. [abstract] [full text]
  9. Καπιδάκης, Σ. (2001) "Σύστημα Διαδανεισμού Ελληνικών Βιβλιοθηκών", Σύγχρονη Βιβλιοθήκη & Υπηρεσίες Πληροφόρησης, [6], Ιανουάριος 2001, σσ. 17-23. [abstract] [full text]
  10. Τσάκωνας, Γ. (2000) "Αναγνωσιμότητα και τυπογραφικά στοιχεία", Ηυφέν, 2, [3], 2000, σσ. 9-18. [abstract] [full text]
  11. Καπιδάκης, Σ. (1997) "Η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης", ΑΒΑΞ, [7], 1997. [abstract] [full text]

Δημοσιεύσεις σε ελληνικά συνέδρια

    1. Κουλούρης, Α., Κόκκινος, Δ., Αναγνωστόπουλος, Α., (2007) "Ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου στην Κεντρική Βιβλιοθήκη ΕΜΠ", 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Πειραιάς, 1-3 Οκτωβρίου 2007, σσ. 378-392. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Περιγράφεται η ανάπτυξη ψηφιακής βιβλιοθήκης και ιδρυματικού αποθετηρίου (αρχικά με ηλεκτρονικές διπλωματικές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, βλ. ETDs) στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ). Έχει ήδη υλοποιηθεί το σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής ETDs, μια ξεχωριστή διαδικτυακή εφαρμογή, η οποία δρα ως ενδιάμεσος μεταξύ του DSpace και του τελικού χρήστη και έχει ξεκινήσει η πιλοτική εφαρμογή του (Ιούνιος 2007). Επιπροσθέτως, αλλαγές έχουν γίνει στον κώδικα και στο γραφικό περιβάλλον του DSpace, με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών των χρηστών. Τρέχοντα βήματα, περιλαμβάνουν την αποτίμηση της πιλοτικής περιόδου λειτουργίας του ιδρυματικού αποθετηρίου, εστιάζοντας στην αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας αναφορικά με την αυτο-αρχειοθέτηση και ηλεκτρονική υποβολή. Μελλοντικά σχέδια: εξατομίκευση, ολοκλήρωση ψηφιακών συλλογών και υπηρεσιών, δυνατότητα αναζήτησης πλήρους κειμένου, ομόσπονδη αναζήτηση σε όλες τις ψηφιακές ετερογενείς πηγές, αυτόματη εισαγωγή μεταδεδομένων στο DSpace, υποβολή των αλλαγών κώδικα και διεπαφής στη σχετική κοινότητα ανάπτυξης του DSpace και συμμετοχή στο NDLTD.

    1. Αράχωβα, A., Καπιδάκης, Σ. (2005) "Μοντέλο λειτουργίας των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών ως φορέων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης: εικονικά περιβάλλοντα στην υπηρεσία των χρηστών-εκπαιδευομένων", 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Αθήνας, Νέο Φάληρο, Πειραιάς, 1-3 Δεκεμβρίου 2005. [abstract] [full text]
    2. Κουλούρης, Α., Καπιδάκης, Σ. (2005) "Αντιστοίχιση και σύγκριση μεταξύ συμβατικών και ψηφιακών πολιτικών σε συλλογές ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών", 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Αθήνας, Νέο Φάληρο, Πειραιάς, 1-3 Δεκεμβρίου 2005, σσ. 227-238. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Οι συμβατικές πολιτικές δεν αντιστοιχούν άμεσα, αλλά έμμεσα, στις ψηφιακές και έχουν διαφορές που οφείλονται κυρίως στις ιδιότητες, εύκολης αντιγραφής και αναπαραγωγής, του ψηφιακού περιεχομένου. Εξετάζουμε τη λειτουργική διασύνδεση των συμβατικών και ψηφιακών πολιτικών πρόσβασης, αναπαραγωγής, δανεισμού και διαδανεισμού. Αντιστοιχούμε και συγκρίνουμε τις συμβατικές και ψηφιακές πολιτικές των συλλογών (συμβατικών και ψηφιακών) δέκα πρωτοπορών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών παγκοσμίως, καταδεικνύοντας τις ομοιότητες, διαφορές, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους. Απαντάμε σε ερωτήματα, όπως, αν οι ψηφιακές πολιτικές αποτελούν μετάλλαξη των συμβατικών ή νέα κατάσταση, αν είναι πιο ελεύθερες από τις συμβατικές ή περιορίζονται κτλ. Τέλος, προτείνουμε ένα μοντέλο πολιτικών πρόσβασης, αναπαραγωγής και χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, σε σχέση με παράγοντες, όπως, ο τύπος περιεχομένου, η μέθοδος πρόσκτησης, η πνευματική ιδιοκτησία κτλ. Το μοντέλο, ενσωματώνει ήδη υπάρχουσες πρακτικές, αλλά και καινούργιες πολιτικές, που δεν έχουν εφαρμοστεί, και μπορούν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα διαχείρισης της ψηφιακής πληροφορίας και γνώσης.

    1. Τρούτπεγλη, Ν., Σφακάκης, Μ., Πεπονάκης, Μ. (2005) "Αναζήτηση εγγραφών καθιερωμένων τύπων με το πρωτόκολλο Z39.50", 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Αθήνας, Νέο Φάληρο, Πειραιάς, 1-3 Δεκεμβρίου 2005. [abstract] [full text]
    2. Φραντζή, Μ., Τσάκωνας, Γ. (2005) "E-LIS - Ανοικτή πρόσβαση στη βιβλιοθηκονομία και την επιστήμη της πληροφόρησης", 14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Αθήνας, Νέο Φάληρο, Πειραιάς, 1-3 Δεκεμβρίου 2005. [abstract] [full text]

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να παρουσιάσει μια προσπάθεια για τη διάδοση του μοντέλου Ανοικτής Πρόσβασης μέσα από τη δημιουργία ενός διεθνούς, ανοικτού ηλεκτρονικού αρχείου. Το ηλεκτρονικό αρχείο E-LIS (Library and Information Service) αποτελεί τον πρώτο διεθνή εξυπηρετητή στη θεματική περιοχή της Βιβλιοθηκονομίας, της Επιστήμης της Πληροφόρησης και των συναφών κλάδων. Σκοπός του E-LIS είναι να τεθούν τεκμήρια πλήρους κειμένου στην κοινότητα της Βιβλιοθηκονομίας και της Επιστήμης της Πληροφόρησης και να καταστούν ορατά, αναζητήσιμα, προσβάσιμα, ανακτήσιμα και χρησιμοποιήσιμα από οποιονδήποτε ενδεχόμενο χρήστη που τα αναζητά για μη κερδοσκοπικούς λόγους. Η εργασία αυτή παρουσιάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσονται παρόμοιες προσπάθειες ανοικτής πρόσβασης, τις δυνατότητες που παρέχει το αρχείο, τον τρόπο λειτουργίας και τη ροή εργασίας καθώς και τον τρόπο χειρισμού λεπτών θεμάτων, όπως τα πνευματικά δικαιώματα. Τέλος, συνοψίζει το έργο της ελληνικής ομάδας εργασίας του E-LIS μέσα στους πρώτους έξι μήνες ενεργοποίησής της.

    1. Ford, J., Zhao, Y., Ye, S., Zhang, S., Makedon, F., Le, Z., Koulouris, A., Kapidakis, S. (2005) "Visualizing Negotiation Communications in Setting Library Sharing Policies", Proceedings of the 1st National Conference 2005 of the Hellenic Society for Systemic Studies (HSSS 2005), in co-ordination with the University of Peloponnese, Tripolis, Greece, May 12-14, 2005, pp. 192-208. [abstract] [full text]

Οι σημερινές βιβλιοθήκες έχουν εξελιχθεί στο να περιέχουν μεγάλη και διαφόρων ειδών ποικιλία πληροφοριακών πηγών, όπου κάθε μια χρειάζεται διαφορετικούς όρους διάχυσης, που εξαρτάται από το είδος (από βιβλία σε βίντεο και βάσεις δεδομένων), την προέλευση (από συγγραφέα, αποθετήριο, ή μουσείο), τους όρους πνευματικής ιδιοκτησίας, τον τρόπο χρήσης (π.χ. αν είναι για επιστημονική έρευνα ή εμπορική χρήση, και ευαίσθητη ή σπάνια). Σ' αυτή την επιστημονική ανακοίνωση, παρουσιάζουμε και συζητάμε ένα ευέλικτο, ημιαυτόματο μηχανισμό που βοηθά στον καθορισμό πολιτικών και στην παρακολούθηση της εφαρμογή τους, και βασίζεται στο SCENS, το Secure Content Access Negotiation System, ένα δια-δικτυακό σύστημα διαπραγμάτευσης. Μελετάμε πως το SCENS μπορεί να επεκταθεί και να εφαρμοστεί σε βιβλιοθήκες, ως εργαλείο για την εναρμόνιση πολυιδρυματικών και πολυεθνικών πολιτικών. Επίσης, δείχνουμε πως η παρακολούθηση των διαπραγματεύσεων του SCENS μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό πολιτικών διάχυσης και να επιλύσει μελλοντικές διαμάχες κρατώντας ίχνη από την εξέλιξη των συμφωνιών διάχυσης.

    1. Koulouris, A., Kapidakis, S. (2005) "Knowledge Management Policies on Digital Content of Libraries", Proceedings of the 1st National Conference 2005 of the Hellenic Society for Systemic Studies (HSSS 2005), in co-ordination with the University of Peloponnese, Tripolis, Greece, May 12-14, 2005, pp. 394-407. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Αναλύουμε τον τρόπο χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου μη-κερδοσκοπικών βιβλιοθηκών, όπως, εθνικές και ακαδημαϊκές, παγκόσμια, όπως εκφράζεται μέσα από τους ισχύοντες περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας και τις πολιτικές διαχείρισης γνώσης. Ταξινομούμε τις πολιτικές σύμφωνα με παράγοντες, όπως, ο τύπος δημιουργίας περιεχομένου, η μέθοδος πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία, αναλύουμε τη σχέση τους και εξάγουμε ποσοτικές παρατηρήσεις. Προτείνουμε ένα μοντέλο πολιτικών πρόσβασης, αναπαραγωγής και χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου των εθνικών και ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Το μοντέλο περιέχει όχι μόνο τις ήδη εφαρμοζόμενες πρακτικές των βιβλιοθηκών, αλλά επίσης, νέες πολιτικές, που δεν έχουν εφαρμοστεί μέχρι τώρα, οι οποίες μπορούν να δώσουν λύσεις στη διαχείριση της ψηφιακής πληροφορίας και γνώσης, επιπροσθέτως, κανόνες πολιτικών με τις εξαιρέσεις τους. Δύο ξεχωριστά μοντέλα πολιτικής, για το ψηφιοποιημένο και το γεννημένο ψηφιακά, προκύπτουν και παρουσιάζονται αντιστοίχως, και συναφή συμπεράσματα που ισχύουν στην κάθε περίπτωση εξάγονται. Τέλος, συμπεράσματα πολιτικών, κοινά, για εθνικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, και μοναδικά, παρουσιάζονται.

    1. Koulouris, A., Kapidakis, S., Makedon F. (2005) "Applying Library Policies for Digital Content Access to the Commercial Sector", Proceedings of the 1st National Conference 2005 of the Hellenic Society for Systemic Studies ( HSSS 2005), in co-ordination with the University of Peloponnese, Tripolis, Greece, May 12-14, 2005, pp. 719-727. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Το ψηφιακό περιεχόμενο βιβλιοθηκών είναι διαφορετικό από τα εμπορικά ψηφιακά προϊόντα, όπως, υπολογιστικές εφαρμογές, εργαλεία λογισμικού, και υπολογιστικός κώδικας ή σύνολα δεδομένων, αλλά έχουν τις ίδιες ψηφιακές ιδιότητες, διαμοίρασης, αναπαραγωγής και διανομής, και παρεμφερή προβλήματα διαχείρισης γνώσης. Εξετάζουμε τις πολιτικές που εφαρμόζονται στο ψηφιακό περιεχόμενο του εμπορικού τομέα και των βιβλιοθηκών. Ταξινομούμε τα εμπορικά ψηφιακά προϊόντα, σύμφωνα με τις ιδιότητες χρήσης και διανομής τους, και αναλύουμε τις συνιστώσες των πολιτικών τους. Επεξηγούμε την αντιστοίχιση μεταξύ πολιτικών των βιβλιοθηκών και του εμπορικού τομέα, και εξάγουμε τις ομοιότητες και διαφορές τους. Μέσα απ' αυτή την αντιστοίχιση, καταλήγουμε δείχνοντας πως υποσύνολο των πολιτικών των βιβλιοθηκών μπορεί να μεταφερθεί και να υλοποιηθεί από τις εταιρείες. Δείχνουμε πως αυτή η υλοποίηση μπορεί να ωφελήσει τις εμπορικές εταιρείες, γιατί οι βιβλιοθήκες έχουν μεγάλη εμπειρία στην παροχή ψηφιακού περιεχομένου και στην εφαρμογή πολιτικών. Υπ' αυτή την έννοια, οι βιβλιοθήκες δείχνουν το δρόμο στις εμπορικές εταιρείες, για το πώς να χειρίζονται και να παρέχουν ψηφιακό περιεχόμενο.

    1. Αράχωβα, A. (2004) "Εθνικές Βιβλιοθήκες και εξ´ αποστάσεως εκπαίδευση: Νέοι Ορίζοντες στην Hλεκτρονική Eποχή", 1η Πανελλήνια Διημερίδα με Διεθνή Συμμετοχή Δια βίου και εξ' Αποστάσεως Εκπαίδευση στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο, 23-24 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Οι ηλεκτρονικές πηγές έχουν πολλαπλασιαστεί, οι χρήστες χρειάζονται εκπαίδευση στην πλοήγηση για ακρίβεια, αποτελεσματική και έγκαιρη κάλυψη των αναγκών, αμεσότητα στην συνάφεια αναζητήσεων και παραπομπών. Η εισήγηση επιχειρεί να αναγνωρίσει θέματα στρατηγικής για τις εθνικές βιβλιοθήκες που επιθυμούν να ακολουθήσουν μία περισσότερο ενεργή πολιτική σεβόμενη τις συντελλόμενες αλλαγές που τις επηρεάζουν άμεσα από την αυξανόμενη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών. Παραδειγματικά αναφέρονται οι υπηρεσίες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που προσφέρουν οι μεγαλύτερες Εθνικές Βιβλιοθήκες που πρωτοπορούν παγκοσμίως στην επινόηση συνεργατικών λύσεων με λειτουργική συνοχή και μελετημένη σύνδεση, υλοποιώντας στο εθνικό βιβλιοθηκονομικό τους γίγνεσθαι, προγράμματα βιβλιοθηκονομικής υποστήριξης απομακρυσμένων εκπαιδευομένων.

    1. Αράχωβα, A., Καπιδάκης, Σ. (2004) "Πολιτικές συνεργασίας των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών με άλλες κατηγορίες βιβλιοθηκών και το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο για την παροχή εξ´ αποστάσεως υπηρεσιών", 13ο Πανελλήνιο Συνεδρίο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Η εισήγηση ξεκινά σκιαγραφώντας τις μεταβολές που συντελούνται πρόσφατα στο στρατηγικό οργανωτικό σχέδιο των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διεθνώς οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες συγκροτούν περίπου το ένα τρίτο των συμμετεχόντων στην παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Μπορούμε να προσδιορίσουμε δύο σημαντικές περιοχές στις οποίες οι βιβλιοθήκες μπορούν να αναπτύξουν συνεργατικές στρατηγικές προκειμένου να επαυξήσουν τις υπηρεσίες προς τους χρήστες. Τα ακόλουθα ζητήματα παραθέτονται: συνεργατική σχεδίαση και η σχέση μεταξύ φυσικών και εικονικών περιβαλλόντων. Στη συνέχεια συζητώνται επίσης, πιθανές επιπτώσεις στο προσωπικό των βιβλιοθηκών, σε συνάρτηση με αυτές τις αλλαγές. Η εισήγηση επίσης περιλαμβάνει σκέψεις πάνω στην συμπόρευση μεταξύ της βιβλιοθηκονομικής στρατηγικής και της στρατηγικής του Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Η Ελλάδα στέκεται μπροστά σε μία νέα πρόκληση, στη διεύρυνση και ενδυνάμωση της βιβλιοθηκονομικής υποστήριξης που μπορεί να προσφερθεί στη νέα γενιά των απομακρυσμένων εκπαιδευομένων! Το θέμα είναι να βοηθηθεί ο χρήστης στη διατύπωση των δικών του πληροφοριακών αναγκών εντός ενός εθνικού, συνεργατικού, εικονικά στηριζόμενου πλαισίου διατύπωσης αιτημάτων. Πολλές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό αυτών των καθορισμών στηριζόμενες πάνω σε διευκρίνιση του πλαισίου της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της υπηρεσίας, ή του επιπέδου της υπηρεσίας που παρέχονται από τα ιδρύματά τους.
Η εισήγηση περιγράφει τον οραματισμό ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος, στο οποίο οι βιβλιοθηκάριοι και το ακαδημαϊκό προσωπικό του Ανοιχτού Πανεπιστημίου συνεργάζονται για τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών ορίων της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, επιβεβαιώνοντας ότι οι ηλεκτρονικές εξελίξεις ενοποιούνται με τις παραδοσιακές ανησυχίες για ευρεία διδαχή, πλήρως ενημερωμένη, με όλες τις διαθέσιμες πηγές, ακολουθώντας συντεταγμένες συμβατές με την ιδιοσυγκρασία της ελληνικής πραγματικότητας. Διευκόλυνση και συνέπεια αποτελούν τα δύο κίνητρα για την παροχή πηγών και υπηρεσιών με κύριους πρωταγωνιστές τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες. Online υπηρεσίες μπορούν να σχεδιαστούν ώστε να συνδέσουν τις ανάγκες των σπουδαστών με εκπαιδευτικά προγράμματα και υλικό, λογικά συνδεόμενα με τις εργασίες τους. Διαφορετικά είδη βιβλιοθηκών, ειδικές, δημόσιες, βιβλιοθήκες μουσείων και πινακοθηκών, έχοντας δεσμούς μεταξύ τους ως διακλαδώσεις ενός πολλά υποσχόμενου σχήματος, μπορούν να σκιαγραφήσουν μία δέσμη καινοτόμων κατευθύνσεων με τον απαιτούμενο σεβασμό παράλληλα στη διαφορετικότητα των βιβλιοθηκών ενός έθνους.

    1. Γαβρίλης Δ., Γεωργίου Π., Παπαδάτου Φ., Τσάκωνας Ι. (2004) "Κοσμόπολις: δημιουργώντας ψηφιακό περιεχόμενο στην ελληνική γλώσσα", 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Η ψηφιακή συλλογή "Κοσμόπολις" περιλαμβάνει το πλήρες κείμενο είκοσι τίτλων ελληνικών φιλολογικών και λογοτεχνικών περιοδικών του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Η δημιουργία της συλλογής αποτελεί το φυσικό αντικείμενο της δράσης "Ψηφιοποίηση και Δικτυακή Διάθεση του Περιεχομένου Ιστορικών Ελληνικών Φιλολογικών Περιοδικών" στα πλαίσια του έργου "ΤΗΛΕΦΑΕΣΣΑ - Παροχή Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης & Υπηρεσίας Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα" (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου.
Η δράση περιλαμβάνει την πρωτογενή ψηφιοποίηση, βιβλιογραφική και επιστημονική επεξεργασία των σχετικών τεκμηρίων και την διάθεσή τους στο Διαδίκτυο με τη βοήθεια κατάλληλης εφαρμογής και με απώτερο σκοπό:

  • τη διάθεση στο ευρύ κοινό και στην επιστημονική κοινότητα του σπάνιου αυτού υλικού στο οποίο η πρόσβαση ήταν αρκετά δύσκολη ως αδύνατη μέχρι τώρα
  • να συμβάλλει στο δυνατό βαθμό στον εμπλουτισμό του παρεχόμενου ψηφιακού περιεχομένου στην ελληνική γλώσσα
  • να συμβάλλει στη διάσωση και διατήρηση του ιστορικού αυτού υλικού
  • να δημιουργήσει κατάλληλες προϋποθέσεις χρήσης, επιστημονικής επεξεργασίας και διαρκούς τεκμηρίωσης των τεκμηρίων της συλλογής από τους ερευνητές επιτυγχάνοντας τόσο την συνεχή ενημέρωση της συλλογής όσο την προώθηση ερευνητικού έργου στο χώρο της Ελληνικής Φιλολογίας
Ο σχεδιασμός υλοποίησης της δράσης ακολούθησε μια βήμα προς βήμα προσέγγιση όλων των απαραίτητων διαδικασιών. Βασικά ζητήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν ήσαν:
  • ο σχεδιασμός του διαγράμματος ροής των διαδικασιών και η αποσαφήνιση των ρόλων, των ευθυνών των εμπλεκόμενων μερών και των στόχων των ενεργειών
  • ο καθορισμός, βάση της διεθνούς εμπειρίας και προτύπων, των βασικών τεχνικών προδιαγραφών στα θέματα
    • ψηφιοποίησης των τεκμηρίων
    • τεχνολογίας και υποδομής αποθήκευσης και διάθεσης των ψηφιακών τεκμηρίων
    • διαχείρισης, διάθεσης και πρόσβασης του περιεχομένου
  • ο καθορισμός πολιτικών και πρακτικών προστασίας και συντήρησης του ψηφιακού περιεχομένου
  • η ανάπτυξη κατάλληλης εφαρμογής διαχείρισης και διάθεσης του περιεχομένου
  • η υιοθέτηση του κατάλληλου σχήματος μεταδεδομένων
  • το κατάλληλο μοντέλο αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών
    1. Ηλιοπούλου Ε., Αγοργιανίτης Σ., Τσάκωνας Ι. (2004) "Συστήματα σήμανσης ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών: το παράδειγμα της Βιβλιοθήκης και Υπηρεσίας Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών" (αναρτημένη εισήγηση), 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Τα συστήματα σήμανσης χρησιμοποιούνται σε χώρους που δέχονται μεγάλο αριθμό ανθρώπων, όπως είναι οδοί, σταθμοί, χώροι ειδικής χρήσης (π.χ. σήμανση των χώρων κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων), κτίρια δημοσίων υπηρεσιών, και διάφορα μέσα μεταφοράς, (π.χ. πλοία, τρένα, αεροπλάνα). Όλα τα παραπάνω απαιτούν την εφαρμογή ενός εκλογικευμένου συστήματος σήμανσης, το οποίο θα πρέπει να είναι ενοποιημένο, πληροφοριακά περιεκτικό και αισθητικά ευχάριστο. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες είναι χώροι που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό προσώπων, με συγκεκριμένου τύπου εργασίες και συνθήκες εκτέλεσής τους (π.χ. διαθέσιμος χρόνος). Για τον λόγο αυτό η εσωτερική σήμανση των χώρων τους είναι κριτικής σημασίας, όχι μόνο γιατί συμβάλλει στην δημιουργία μιας αξιόπιστης εικόνας του οργανισμού της βιβλιοθήκης, αλλά κυρίως γιατί υποστηρίζει την αποτελεσματική κίνηση των χρηστών της.
Η Βιβλιοθήκη & Υπηρεσία Πληροφόρησης, παράλληλα με την αναβάθμιση των υπηρεσιών της, προγραμμάτισε και υλοποίησε την μεταφορά της σε νέες κτιριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες εξασφαλίζουν καλύτερη στέγαση του υλικού, ανάπτυξη της πολυμορφίας των δράσεων και φιλικότερη υποδοχή και εξυπηρέτηση του κοινού. Το νέο της κτίριο, το οποίο εκτείνεται σε τέσσερις ορόφους ωφέλιμου εμβαδού 8.000 m2, δημιούργησε την ανάγκη για ορθολογική αντιμετώπιση των προβλημάτων κατεύθυνσης και προσανατολισμού των χρηστών της, καθώς επίσης και για ελαχιστοποίηση των σχετικών πληροφοριακών ερωτημάτων τους. Η σήμανση έπρεπε να εναρμονιστεί με τις αρχιτεκτονικές συνθήκες και την προϋπάρχουσα κατανομή χώρων και ροή εργασιών.
Στην παρούσα αναρτημένη εργασία γίνεται παρουσίαση της προσπάθειας του προσωπικού της ΒΥΠ και των εξωτερικών συνεργατών της για την δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικής σήμανσης. Οι στόχοι της ομάδας εργασίας ήταν οι ακόλουθοι:

  1. Να αντιμετωπιστούν με επιτυχία τα προβλήματα κατεύθυνσης και προσανατολισμού των χρηστών.
  2. Να δημιουργήσει, μέσω ενός συστήματος σήμανσης, τις προϋποθέσεις εξοικείωσης των χρηστών με τον χώρο και την κατανομή των εργασιών και των υπηρεσιών ανά επίπεδο, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα αιτήματα προσανατολισμού.
  3. Να δημιουργήσει μια εικαστική παρέμβαση μέσα από μια "hi-tech" αντίδραση ως προς τον μοντερνιστικό σχεδιασμό του κτιρίου.
Στην παρούσα ανακοίνωση αναπτύσσεται και παρουσιάζεται ένα γενικότερο πλαίσιο θεώρησης των θεμάτων που ανακύπτουν σχετικά με την σήμανση των εσωτερικών χώρων των βιβλιοθηκών, το οποίο και καθοδήγησε την πορεία υλοποίησης του έργου.
    1. Κουλούρης, Α., Καπιδάκης, Σ. (2004) "Πολιτικές ακαδημαϊκών ψηφιακών συλλογών", 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Εξετάζουμε και αναλύουμε τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών δέκα πρωτοπόρων ακαδημαϊκών ψηφιακών βιβλιοθηκών, σύμφωνα με παράγοντες, όπως, ο τύπος δημιουργίας του υλικού (ψηφιοποιημένο, ψηφιακό), η μέθοδος πρόσκτησης, η πνευματική ιδιοκτησία κτλ. Αναλύουμε τη σχέση παραγόντων και πολιτικών, καταδεικνύοντας πως η μέθοδος πρόσκτησης και η πνευματική ιδιοκτησία επηρεάζουν τις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής των ψηφιακών συλλογών. Εξάγουμε μερικές ποσοτικές παρατηρήσεις και καταλήγουμε σε γενικούς κανόνες για το ποιοι παράγοντες οδηγούν σε συγκεκριμένες πολιτικές. Για παράδειγμα, όταν η βιβλιοθήκη έχει τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, η αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση είναι ελεύθερη με τον όρο να υπάρχει αναφορά στην πηγή ή παρέχεται ελεύθερα με βάση τον κανόνα της "θεμιτής χρήσης", και η εμπορική αναπαραγωγή απαιτεί γραπτή άδεια από τη βιβλιοθήκη και κάποια πληρωμή στη βιβλιοθήκη. Εξάγουμε την κοινή πρακτική στις πολιτικές πρόσβασης και αναπαραγωγής. Για παράδειγμα, η πρόσβαση για τους χρήστες της βιβλιοθήκης ή του πανεπιστημίου είναι πάντα ελεύθερη μέσα από τη βιβλιοθήκη ή το πανεπιστήμιο, ανεξάρτητα από την πνευματική ιδιοκτησία και τον τύπο δημιουργίας του υλικού. Τέλος, κάνουμε μια αντιστοίχιση και σύγκριση μεταξύ των συμβατικών και ψηφιακών πολιτικών πρόσβασης και αναπαραγωγής, καταδεικνύοντας κυρίως τις διαφορές τους.

    1. Μπουντούρη, Λ., Τσόκας, Ν., Σφακάκης, Μ. (2004) "eXaMpLe: αξιοποιώντας την τεχνολογία XML στη διαχείριση της πληροφορίας", 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Οι σύγχρονες τάσεις στον τομέα των τεχνολογιών πληροφόρησης επηρεάζουν τους φορείς που διαχειρίζονται την πληροφορία αναφορικά με τα πρότυπα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούν. Η Επεκτάσιμη Γλώσσα Σήμανσης (eXtensible Markup Language - XML), γλώσσα για την αποτύπωση και κωδικοποίηση δεδομένων και μεταδεδομένων, ήλθε να αποτελέσει ένα νέο ευέλικτο εργαλείο για την περιγραφή και την εφαρμογή των προτύπων. Αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι ο σταδιακός επαναπροσδιορισμός των παραδοσιακών μορφών προτύπων, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιείται το περιεχόμενο ή ο σκοπός τους. Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν την έγκυρη περιγραφή μιας οντότητας σε ένα έγγραφο XML έχει επικρατήσει να αποτυπώνεται στο λεγόμενο Σχήμα XML. Κατά αυτόν τον τρόπο σχηματίζονται ξεχωριστά Σχήματα XML για την ορθή περιγραφή οντοτήτων από διαφορετικούς επιστημονικούς ή άλλους τομείς και γνωστικά αντικείμενα. Την παραπάνω δυνατότητα της Επεκτάσιμης Γλώσσας Σήμανσης αξιοποιεί η εφαρμογή eXaMpLe, που αναπτύχθηκε και εξελίσσεται στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) με σκοπό να καλύψει τις νέες ανάγκες των φορέων πληροφόρησης σε ό,τι αφορά την αναδυόμενη στον κλάδο τεχνολογία. Δίνοντας, ΅έσω Σχημάτων XML, τη δυνατότητα στο χρήστη να καθορίσει το σύνολο των κανόνων που διέπουν την περιγραφή των οντοτήτων, τον οδηγεί στην έγκυρη αποτύπωση πληροφοριών, με εύχρηστο τρόπο. Η εφαρμογή eXaMpLe έχει την ικανότητα να λειτουργήσει ως εργαλείο επεξεργασίας εγγράφων που υπακούουν σε πρότυπα όπως αυτά που έχουν αναπτυχθεί για χρήση από φορείς πληροφόρησης (EAD, MARCXML, MODS κλπ). Η περιγραφή των οντοτήτων και η αποτύπωση των πληροφοριών σε ψηφιακή μορφή με τη βοήθεια της εφαρμογής συμπληρώνεται από το μηχανισμό διάθεσής τους, ο οποίος εκμεταλλεύεται τον προσανατολισμό της XML στις τεχνολογίες του Διαδικτύου. Η εφαρμογή eXaMpLe επιχειρεί να καλύψει το διαφαινόμενο κενό μεταξύ των νέων τεχνολογιών, που ήδη επικρατούν στον επιστημονικό τομέα της διαχείρισης της πληροφορίας, των καθιερωμένων διεθνών προτύπων και των παραδοσιακών μεθόδων εργασίας.

    1. Μπουντούρη, Λ. (2004) "Text Encoding Initiative επισκόπηση, προβλήματα και εφαρμογές", 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες στο επιστημονικό πεδίο της Πληροφορικής για τις Ανθρωπιστικές σπουδές (Humanities Computing), με σκοπό τη δημιουργία προτύπων περιγραφής και εργαλείων διαχείρισης των κειμένων ανθρωπιστικών σπουδών στο Διαδίκτυο. Η δυνατότητα ηλεκτρονικής επεξεργασίας και έκδοσης κειμένων αποτέλεσε βασική εφαρμογή των εργαλείων της πληροφορικής στις Ανθρωπιστικές σπουδές και αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την ανάδειξη, τη διαχείριση και την επιστημονική επεξεργασία των έργων του γραπτού λόγου. Για την ηλεκτρονική εμφάνιση και διαχείριση των κειμένων ανθρωπιστικών σπουδών, οι ερευνητές του κλάδου χρησιμοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τις γλώσσες σήμανσης (HTML, SGML, XML). Το συγκεκριμένο άρθρο ασχολείται με το πρότυπο Text Encoding Initiative (TEI), το οποίο εμφανίστηκε το 1987. Το TEI βασίστηκε αρχικά στην SGML και στη συνέχεια και στην XML, με στόχο να καθιερωθεί ως ένα διεθνές πρότυπο το οποίο θα χρησιμοποιείται από βιβλιοθήκες, μουσεία, εκδότες και ακαδημαϊκούς για την παρουσίαση λογοτεχνικών και γλωσσολογικών κειμένων σε ηλεκτρονική μορφή. Μέσα από τη γενική περιγραφή του TEI Document Type Definition (TEI DTD) και των συστατικών μερών του, θα εξακριβωθεί η χρησιμότητά του για τέτοιου είδους υλικό, ενώ θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη δομή και στη χρησιμότητα του TEI Header. Το TEI Header αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του TEI DTD, καθώς παρέχει χρήσιμες πληροφορίες τόσο στους χρήστες που αναζητούν και ανακτούν ηλεκτρονικά κείμενα όσο και στους βιβλιοθηκονόμους ή στους συντάκτες των κειμένων αυτών. Το TEI αξιοποιείται από φορείς πληροφόρησης του εξωτερικού, κυρίως από βιβλιοθήκες και αρχεία. Παράλληλα, η υιοθέτησή του σε πραγματικές εφαρμογές κάνει εμφανή τα πλεονεκτήματα της χρήσης του και συγχρόνως αναδεικνύει τα ανοικτά ερευνητικά ερωτήματα για την περαιτέρω βελτίωση του. Οι πλευρές αυτές θα εξεταστούν στα πλαίσια του παρόντος άρθρου.

    1. Προκοπιάδου, Γ., Μοσχόπουλος, Δ., Παπαθεοδώρου, Χ. (2004) "Εννοιολογική Ομοιογένεια: Αξιοποίηση Ταξινομικών Συστημάτων", 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιόνιος Ακαδημία, Κέρκυρα, 13-15 Οκτωβρίου 2004. [abstract] [full text]

Η διαλειτουργικότητα αποτελεί τον κεντρικό άξονα και στόχο κάθε εθνικής πολιτικής διαχείρισης και οργάνωσης της πληροφορίας, δεδομένου ότι εξασφαλίζει τη δυνατότητα επικοινωνίας και ανταλλαγής μηχαναγνώσιμων δεδομένων τόσο σε πληροφοριακό επίπεδο όσο και σε επίπεδο συστημάτων. Ωστόσο, η διεθνής βιβλιογραφία έχει υποδείξει την έλλειψη ομοιομορφίας και συμβατότητας στα εννοιολογικά μεταδεδομένα, λόγω της απουσίας οργανωμένων, δομημένων και διασυνδεδεμένων ευρετηρίων για την παγκόσμια γνώση. Οι θησαυροί και ταξινομίες που αναπτύσσονται από το κάθε πληροφοριακό κέντρο αποτελούν τοπικές ή εθνικές προσπάθειες, με αποτέλεσμα την έλλειψη διεθνούς συμβατότητας, η οποία έχει αναμφισβήτητα καθιερωθεί για τα βιβλιογραφικά μεταδεδομένα. Σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει ακόμη περισσότερο την εννοιολογική ανομοιομορφία αποτελεί η εξέλιξη των επιστημών και της τεχνολογίας, καθώς η πρόοδος αυτή επηρεάζει τη λεκτική απόδοση των υφιστάμενων όρων και εισάγει νέα ορολογία. Η εξέλιξη της γλώσσας και η νέα σημασιολογία που εισέρχεται στους επιστημονικούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας επιφέρουν εννοιολογική σύγχυση και ασυμβατότητα, καθώς οι έννοιες δεν είναι σαφώς προσδιορισμένες και διασυνδεδεμένες.
Βασικός στόχος της πρότασής μας είναι η ανάδειξη μιας δημόσιας πολιτικής για την αξιοποίηση των ταξινομικών συστημάτων ώστε να διαμορφωθούν αποτελεσματικά συστήματα οργάνωσης της γνώσης, καθώς και κοινή μεθοδολογία διαχείρισης εννοιολογικών δεδομένων και μεταδεδομένων. Πιο αναλυτικά, η εργασία (α) μελετά το πρόβλημα της απόδοσης και διαχείρισης των εννοιών, (β) προτείνει την χρήση των ταξινομικών συστημάτων, όχι μόνο ως εργαλείο για την ταξινόμηση, αλλά και ως πηγή για την απόδοση εννοιολογικών μεταδεδομένων και (γ) στοχεύει στη διαμόρφωση πλαισίου ανάπτυξης κοινής μεθοδολογίας για την οργάνωση των εννοιολογικών μεταδεδομένων.
Τα διαφορετικά εννοιολογικά εργαλεία (θεματικές επικεφαλίδες ή/και θησαυροί) που χρησιμοποιούν σήμερα οι περισσότερες βιβλιοθήκες, δεν είναι συμβατά μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση των θεματικών επικεφαλίδων, η μετάφραση είναι σχεδόν αναπόφευκτη, με συνέπεια να αποδίδεται η ίδια έννοια με διαφορετική λεκτική απόδοση ή/και ερμηνεία, ενώ στην περίπτωση των θησαυρών, τα τοπικά διαμορφωμένα ελεγχόμενα ευρετήρια δεν εξασφαλίζουν θεματική ομοιογένεια μεταξύ των βιβλιοθηκών. Λύση στο πρόβλημα μπορεί να δώσει η καθιέρωση μιας μεθοδολογίας που να αξιοποιεί τα ταξινομικά συστήματα για την απόδοση εννοιών. Η μεθοδολογία αυτή (α) προβλέπει την αξιολόγηση καταλληλότητας και ενημέρωσης / επέκτασης των ταξινομικών συστημάτων και (β) επιτρέπει την αντικατάσταση των θεματικών επικεφαλίδων από τη σημασιολογία που αντλείται από τα ταξινομικά συστήματα.. Η περιγραφή του επιστητού με εργαλεία που στηρίζουν τη δομή τους σε ιεραρχικές τάξεις αποτελεί την αφετηρία για την περαιτέρω οργάνωση της γνώσης με τη χρήση ανοικτών προτύπων (RDF, Topic Maps). Ως υλοποίηση της παραπάνω μεθοδολογίας παρέχεται ένα παράδειγμα στο οποίο μετατρέπεται το αντίστοιχο τμήμα του DDC και του UDC σε Topic Maps.

    1. Αράχωβα, Τ., Καπιδάκης, Σ. (2003) "Εθνικές πολιτικές για εξ´ αποστάσεως βιβλιογραφική αναζήτηση και εκπαίδευση" (αναρτημένη εισήγηση), 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 421-436. [abstract] [full text]

Ο καθορισμός μιας εθνικής πολιτικής, δηλαδή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής δημιουργίας και συντονισμού ενός οργανωτικού κέντρου - σχήματος σε εθνικό επίπεδο, συντελεί καθοριστικά στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην ενίσχυση του έργου των βιβλιοθηκών μιας χώρας. Εμπεριέχει την κινητοποίηση πολλών φορέων, που εμπλέκονται στην περιοχή της γνώσης και συμβάλλουν με δικό του τρόπο ο καθένας στην άμεση, έγκαιρη και έγκυρη διευκόλυνση απομακρυσμένων χρηστών μέσα στο φιλικό περιβάλλον της διαδραστικότητας.
Η εισήγηση θα εξετάσει πώς η Εθνική Βιβλιοθήκη του Καναδά, η Εθνική Βιβλιο- θήκη της Αυστραλίας, η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βοστόνης, που πρωτοπορούν παγκοσμίως στην επινόηση συνεργατικών λύσεων με λειτουργική συνοχή και μελετημένη σύνδεση, υλοποιούν στο εθνικό βιβλιοθηκονομικό τους γίγνεσθαι, δύο από τις βασικότερες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, δηλαδή:
α) την Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (e-learning) και
β) τις υποστηρικτικές υπηρεσίες εξ αποστάσεως ψηφιακής αναζήτησης βιβλιογραφίας από ένα δίκτυο συνεργασίας βιβλιοθηκών και εξειδικευμένων βιβλιοθηκονόμων(e-reference). Η συλλογή των σχετικών πληροφοριών επετεύχθη, όσον αφορά τις δύο πρώτες, με την αποστολή όλου του σχετικού προγράμματος υλοποίησης από τους υπευθύνους των έργων και για τις δύο τελευταίες, με την προσωπική επίσκεψη και επιτόπια διεξοδικότατη ενημέρωση από τους αρμόδιους και με τη συλλογή υλικού.
Οι ηλεκτρονικές πηγές έχουν πολλαπλασιαστεί, οι χρήστες χρειάζονται εκπαίδευση στην πλοήγηση για ακρίβεια, αποτελεσματική και έγκαιρη κάλυψη των αναγκών, αμεσότητα στην συνάφεια αναζητήσεων και παραπομπών. Οι βιβλιοθηκονόμοι, ειδικά, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν το ρόλο του μέντορα, ως εικονικοί ξεναγοί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τηλεδιάσκεψης.
Η Εθνική Βιβλιοθήκη μέσα στα πλαίσια της διαδραστικότητας και της συνεργατικότητας με όλες τις βιβλιοθήκες σε εθνικό επίπεδο, και ειδικά με τις ακαδημαϊκές, ως επιστημονικούς φορείς της γνώσης, μπορεί να προωθήσει την εξυπηρέτηση των χρηστών προβάλλοντας την κοινωνική εθνική αποστολή τους.
Ενσωματώνοντας την ψηφιακή τεχνολογία μέσα σε μία υπηρεσία αλληλεξάρτησης και αλληλόδρασης ο βιβλιοθηκονόμος της εθνικής, της δημόσιας, της πανεπιστημιακής, της βιβλιοθήκης του μουσείου, της πινακοθήκης, του κάθε ιδρύματος που παρέχει πληροφόρηση βιώνει τη συνάντηση με τον συνάδελφο και το χρήστη, εκπληρώνοντας με υπευθυνότητα το έργο του, τη διευκόλυνση πρόσβασης στη γνώση.
Η πρόκληση για την ελληνική βιβλιοθηκονομική πραγματικότητα, με την κατάλληλη προσαρμογή στις ιδιαιτερότητές της, είναι εύλογη. Δεν θα πρέπει να μείνουμε πίσω. Μελετώντας τη δομή και τις ανάγκες της ελληνικής πραγματικότητας, και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη ε τα ξένα παραδείγματα, μπορούμε να προχωρήσουμε σε προτάσεις, δράσεις και σχετικές πιλοτικές εφαρμογές.

    1. Βαλής, Χ., Ορφανού-Ραυτοπούλου, Ε., Παπούλιας, Β.,  Τσάκωνας, Γ., Χαρμπίλα, Β. (2003) "Πνευματικά δικαιώματα στην διαδικτυακή εξ' αποστάσεως εκπαίδευση", 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 219-229. [abstract] [full text]

Η διαδικτυακή εξ' αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένας νέος και εξελισσόμενος χώρος, που φιλοδοξεί να υπερκαλύψει τα κενά και τις δυσκολίες της παραδοσιακής εκπαίδευσης. Με την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας προωθεί την εκπαιδευτική διαδικασία, κάνοντας την ταχύτερη, πλουσιότερη και περισσότερο προσαρμοσμένη σε ατομικές μαθησιακές ανάγκες. Μέσα στο περιβάλλον αυτό τα πνευματικά δικαιώματα εμφανίζονται ως ιδιαιτέρως δυσχερείς παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν προβληματικές καταστάσεις στους οργανισμούς εκείνους που τα διαχειρίζονται.
Σε ένα μάλλον ασαφές πλαίσιο οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στην χώρα μας, καλούνται να υλοποιήσουν ή να υποστηρίξουν την διαδικτυακή εξ' αποστάσεως εκπαίδευση. Η δυνατότητα συγκρότησης και διάθεσης ηλεκτρονικών συλλογών πληροφοριακού υλικού τις καθιστά σημαντικούς συμμέτοχους στην παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών μέσα στο περιβάλλον αυτό. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες καλούνται να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους πάνω σε αυτά τα θέματα και να αντιμετωπίσουν τις, θετικές ή αρνητικές, ιδιαιτερότητες που επιβάλει η ελληνική νομοθεσία. Η ευαισθησία στον τομέα της διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων απαιτεί την επαγρύπνηση και προσοχή για την διασφάλιση τους, την διασφάλιση της ακεραιότητας της πνευματικής ιδιοκτησίας και την υπεράσπιση της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.
Στόχος της ομιλίας είναι:
· Να παρουσιάσει βασικές αρχές διαχείρισης των πνευματικών δικαιωμάτων,
· να παρουσιάσει τα καθεστώτα χρήσης και πνευματικών δικαιωμάτων που διέπουν κεντρικά τμήματα της διαδικασίας, όπως είναι οι εκπαιδευτικές πλατφόρμες (ελεύθερης χρήσης-εμπορικά πακέτα) και τα εκπαιδευτικά αντικείμενα,
· να παρουσιάσει τις κυριότερες και πιο αξιόπιστες πρωτοβουλίες, στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας, για την διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων (π.χ. ΟΣΔΕΛ, HERON),
· να προσπαθήσει να αναδείξει τον ρόλο των βιβλιοθηκών και εν γένει των οργανισμών πληροφόρησης στην διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων μέσα στο ασαφές αυτό περιβάλλον, και
· να επιδείξει την συμμετοχή και την πρακτική της Βιβλιοθήκης & Υπηρεσίας Πληροφόρησης στην εφαρμογή αυτών των θεμάτων μέσα στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

    1. Βίγλας, Κ., Λουρδή, Ε., Μπουρογιάννη, Π., Νικολαΐδη, Μ.,  Πυρουνάκης, Γ., Σαΐδης, Κ. (2003) "Δομές κεντρικής διαχείρισης και αυτοματοποιημένες διαδικασίες για τις βιβλιοθήκες του Πανεπιστημίου Αθηνών", 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 63-82. [abstract] [full text]

Στην παρούσα εισήγηση θα περιγραφούν οι δομές που δημιουργήθηκαν από το Υπολογιστικό Κέντρο Βιβλιοθηκών (ΥΚΒ) του Πανεπιστημίου Αθηνών προκειμένου να βελτιωθεί η κεντρική διαχείρισή τους αλλά και να εγκαταστήσει περισσότερο αποτελεσματική, ευέλικτη και ασφαλή επικοινωνία και πληροφόρηση μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων (δηλαδή του προσωπικού του YKB, του προσωπικού των βιβλιοθηκών αλλά και του κοινού που απαρτίζει την Ακαδημαϊκή Κοινότητα και χρησιμοποιεί τις βιβλιοθήκες και το προσφερόμενο υλικό). Αφού προηγηθεί μια αναφορά στο σύνολο και τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν οι βιβλιοθήκες του Πανεπιστημίου, θα παρουσιαστούν τα σχέδια προς μια καταρχήν εικονική και μετέπειτα και φυσική ενοποίηση των επιμέρους βιβλιοθηκών σε Κεντρικές Βιβλιοθήκες και θα αναφερθούν οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν. Στο πλαίσιο, αυτό θα περιγραφούν με περισσότερες λεπτομέρειες οι διαδικασίες πληροφόρησης προς το προσωπικό των βιβλιοθηκών από μέρους του ΥΚΒ και το περιβάλλον εφαρμογών που έχουν αναπτυχθεί για την εξυπηρέτηση των βιβλιοθηκών του ΕΚΠΑ. Έτσι, θα γίνει αναφορά στο ολοκληρωμένο περιβάλλον αυτοματισμού γραφείου που χρησιμοποιείται και προσφέρει τόσο χρήση ασφαλούς, προσβάσιμου και πλούσιου σε δυνατότητες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (με κεντρικά και ατομικά αρχεία διευθύνσεων, ομαδοποιήσεις και εντάξεις χρηστών ανά βιβλιοθήκη κ.α.) όσο και στην υποστήριξη βοηθητικών εφαρμογών ροής εργασίας που ενημερώνονται και προσπελαύνονται με ασφάλεια από το προσωπικό των βιβλιοθηκών (σε επίπεδο σύνταξης) και μπορούν είτε να είναι εσωτερικής χρήσης (όπως η παροχή on-line βοηθείας για θέματα καταλογογράφησης, η καταγραφή προβλημάτων υλικού και λογισμικού που απευθύνεται προς το προσωπικό του ΥΚΒ, η αυτοματοποιημένη διαδικασία παραγγελίας άρθρων από περιοδικές εκδόσεις) ή και να γίνουν διαθέσιμες προς το κοινό στον παγκόσμιο ιστό, μέσω της ιστοσελίδας της κάθε βιβλιοθήκης από τον δικτυακό τόπο που διατηρεί το ΥΚΒ (περιλαμβάνουν καταγραφή στοιχείων και πρόσβαση στις ηλεκτρονικές συνδρομές περιοδικών που κάθε βιβλιοθήκη διατηρεί, ενημέρωση στοιχείων και πληροφοριών για την βιβλιοθήκη καθώς και ανακοινώσεις). Τέλος θα παρουσιαστεί και μια σειρά από εξατομικευμένες ανά βιβλιοθήκη στατιστικές αναφορές υπό τη μορφή δυναμικά παραγόμενων ιστοσελίδων όπου κάθε βιβλιοθήκη μπορεί να προσπελάσει και να λάβει πληροφορία για θέματα διαχείρισης καταλόγου (πλήθος αναγραφών ανά συλλογή, βιβλιοκατάλογος, συγγραφείς, κ.λπ.), δανεισμού (δανεισμένα και καθυστερημένα τεκμήρια, αποδείξεις δανεισμού) θεματικών όρων, κτηματολογίου και αναδρομικής καταλογογράφησης, τα οποία δεν είναι δυνατόν να παραχθούν στη μορφή αυτή μέσα από το πρόγραμμα αυτοματοποίησης βιβλιοθηκών που χρησιμοποιείται. Στην συνέχεια και αφού θα αναλυθεί η ενεργός και διαδραστική διαδικασία εξαξωγής προδιαγραφών και ανάπτυξης των προαναφερθέντων εφαρμογών θα παρατεθούν διαπιστώσεις και συμπεράσματα από τις διαχειριστικές εμπειρίες του ΥΚΒ και θα αναφερθούν σχέδια για βελτίωση και επέκταση των προσφερόμενων εφαρμογών και διαδικασιών.

    1. Κουλούρης, Α., Καπιδάκης, Σ. (2003) "Προδιαγραφές συγγραφής και υποβολής ηλεκτρονικών μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών", 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 321-334. [abstract] [full text, full text at e-lis]

Η ηλεκτρονική υποβολή και διάθεση των ηλεκτρονικών μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών (ETDs) γίνεται πολύ λειτουργικότερη με τη χρήση κατάλληλων προδιαγραφών συγγραφής και κατάθεσης. Μια σημαντική πρωτοβουλία σ' αυτό το ζήτημα είναι ο οδηγός της UNESCO (UNESCO Guide for Creating Electronic Theses and Dissertations) που περιέχει ενοποιημένες προδιαγραφές συγγραφής και κατάθεσης των ETDs. Ο τελικός στόχος αυτού του οδηγού είναι να κάνει τους φοιτητές από όλα τα πανεπιστήμια ικανούς να δημιουργούν ETDs, με παρόμοια εμφάνιση και δόμηση του περιεχομένου τους, ώστε να είναι ευκολότερα εντοπίσιμα και προσβάσιμα, ανεξάρτητα από το περιβάλλον δημιουργίας τους. Αναλύουμε τα κύρια σημεία αυτού του οδηγού, δείχνοντας πως μπορεί να βοηθήσει τα πανεπιστήμια στην ανάπτυξη ενός τοπικού πλαισίου υποδομής για την ηλεκτρονική δημοσίευση και τις ψηφιακές βιβλιοθήκες, και πως μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για το βιβλιογραφικό έλεγχο του ηλεκτρονικού περιεχομένου.

    1. Λουρδή, Ε., Παπαθεοδώρου, Χ. (2003) "Ανάπτυξη ψηφιακών συλλογών λαογραφίας", 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 203-216. [abstract] [full text]

Οι λαογραφικές συλλογές αποτελούν πολύτιμη πηγή μελέτης, εξερεύνησης και αξιολόγησης των εθνικών στερεοτύπων των διαφόρων διαμερισμάτων μιας χώρας, δεδομένου ότι στις συλλογές είναι καταχωρημένα ανόθευτα και πηγαία τα εγχώρια εθνοχαρακτηριστικά τους. Κατά κύριο λόγο η λαογραφία αναφέρεται στους μύθους, τα τραγούδια, τη μουσική, τα έθιμα, τη χειροτεχνία, την ενδυμασία, την αρχιτεκτονική και την προφορική παράδοση μιας κοινότητας. Η ιδιαιτερότητα και η ποικιλία ενός τομέα όπως της λαογραφίας δικαιολογεί απόλυτα την ύπαρξη συλλογών και υπο-συλλογών σύνθετης δομής και σημασιολογίας, όπως αυτές που αναφέρουμε παραπάνω. Επομένως η ανάπτυξη ψηφιακών συλλογών απαιτεί τη διατήρηση των στοιχείων που χρειάζονται για: (α) την περιγραφή του περιεχομένου της κάθε συλλογής χωριστά και (β) τη σωστή απεικόνιση της δομής των αντικειμένων στο εσωτερικό αυτής. Στόχος της εργασίας αυτής είναι η παρουσίαση μιας μεθοδολογίας για την ανάπτυξη ενός περιγραφικού μοντέλου μεταδεδομένων για λαογραφικές συλλογές. Το μοντέλο θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για την περιγραφή του ψηφιοποιημένου λαογραφικού υλικού, την πρόσβαση σε αυτό από κατανεμημένους χρήστες και φυσικά την επικοινωνία του με άλλα συστήματα. Επιπλέον θα συμβάλλει στη διασύνδεση σύνθετων συλλογών και των αντικειμένων που περιλαμβάνουν είτε σημασιολογικά, είτε χρονικά, είτε θεματικά είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο απαιτεί η φύση των συλλογών και οι ανάγκες των χρηστών.

    1. Τσάκωνας, Γ., Παπαθεοδώρου, Χ. (2003) "Χρηστικότητα Δικτυακών Τόπων Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών", 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Σερρών, 12-14 Νοεμβρίου 2003, σσ. 111-123. [abstract] [full text]

Η ευρεία αποδοχή των τεχνολογιών Διαδικτύου, η ενεργοποίηση των μηχανισμών της ηλεκτρονικής εκδοτικής και η διαφοροποίηση των αναγκών των χρηστών είναι κάποιοι από τους κύριους παράγοντες ώθησης των βιβλιοθηκών στην μεταφορά τμημάτων ή του συνόλου των υπηρεσιών που προσφέρουν στο Διαδικτύου. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες καλούνται να εξυπηρετήσουν ένα πολυδιάστατο κοινό, το οποίο διαθέτει πολύ-επίπεδες και ετερόκλιτες ανάγκες. Για τους λόγους αυτούς διαθέτουν στην συλλογή τους πολύμορφο και ποικίλο πληροφοριακό υλικό.
Οι περισσότερες βιβλιοθήκες σχεδιάζουν και δημοσιεύουν στο Διαδίκτυο δικτυακούς τόπους, οι οποίοι αποτελούν ένα βήμα επικοινωνίας της βιβλιοθήκης, όχι μόνο με το σταθερό κοινό τους, αλλά και με απομακρυσμένους χρήστες. Θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ότι οι δικτυακοί τόποι των βιβλιοθηκών λειτουργούν ως δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα στους χρήστες και τους παραγωγούς/διαθέτες της πληροφόρησης.
Η δημοσίευση τέτοιων δικτυακών τόπων συμπίπτει με μια περίοδο κατά την οποία οι βιβλιοθήκες δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής εξατομικευμένων υπηρεσιών, οι οποίες διαθέτουν την ικανότητα προσαρμογής στις ανάγκες των χρηστών τους, μελετώντας την αλληλεπίδραση με τους χρήστες και μοντελοποιώντας την συμπεριφορά των χρηστών αυτών.
Παρά ταύτα πολλοί δικτυακοί τόποι βιβλιοθηκών δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους χρήστες με αποτελεσματικό, αποδοτικό και ικανοποιητικό τρόπο, λόγω πολλών μεθοδολογικών σφαλμάτων κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των συστημάτων αυτών. Ο εντοπισμός, η ανάλυση και η διόρθωση των σφαλμάτων αυτών είναι πρωταρχικής σημασίας για την μέγιστη δυνατή αποδοχή των δικτυακών τόπων των βιβλιοθηκών.
Στην παρούσα ομιλία θεωρούμε τις βιβλιοθήκες ως έναν παροχέα διαδικτυακών πληροφοριακών υπηρεσιών, και κυρίως πρόσβασης σε πληροφοριακό υλικό. Ο κύριος στόχος της ομιλίας είναι η εξέταση της ποιότητας της αλληλεπιδραστικής σχέσης που αναπτύσσει η βιβλιοθήκη με τους χρήστες της.
Έτσι, οι ειδικότεροι στόχοι της ομιλίας είναι να παρουσιάσει:
· τα κυριότερα προβλήματα χρηστικότητας που παρατηρούνται στο περιβάλλον των βιβλιοθηκών μέσα από σχετικές μελέτες περιπτώσεων,
· τις βασικές παραμέτρους σχεδίασης χρηστικών πληροφοριακών τόπων από τις βιβλιοθήκες,
· να παρουσιάσει τις κυριότερες μεθόδους για την αξιολόγηση της χρηστικότητας,
· τα οφέλη που προκύπτουν από την παρακολούθηση και την εξέταση της χρηστικότητας των δικτυακών αυτών τόπων.

  1. Καπιδάκης, Σ., Σφακάκης, Μ. (2002) "Σχεδιασμός αποτελεσματικών portal στο Διαδίκτυο", 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Λάρισας, 6-8 Νοεμβρίου 2002, σσ. 189-200. [abstract] [full text]

  2. Κουλούρης, Α., Καπιδάκης, Σ. (2002) "Η μετεξέλιξη της βιβλιογραφικής βάσης δεδομένων του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, σε ψηφιακή βιβλιοθήκη: ιστορία-προβλήματα -προοπτικές", 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Λάρισας, 6-8 Νοεμβρίου 2002, σσ. 121-133. [abstract] [full text, full text at e-lis]

    Εξετάζουμε τη μετεξέλιξη της βιβλιογραφικής βάσης του Εθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (EKT) σε ψηφιακή βιβλιοθήκη. Κάνουμε μια ιστορική αναδρομή και αποτίμηση του έργου και της εξέλιξης της ψηφιακής βιβλιοθήκης σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, εστιάζουμε την προσοχή μας στα προβλήματα, ερωτήματα που ανακύπτουν στην νέα αυτή ψηφιακή πραγματικότητα, και στις προοπτικές εξέλιξης και αξιοποίησης του έργου. Ενώ το περιεχόμενο των διδακτορικών διατριβών και οι τεχνολογίες υπάρχουν, η διαθεσιμότητα περιορίζεται από την έλλειψη απόφασης στην εφαρμογή πολιτικών. Προτείνουμε εναλλακτικές πολιτικές πρόσβασης, έχοντας στο μυαλό μας, να είναι εύκολα αποδεκτές από φοιτητές, πανεπιστήμια, ΕΚΤ κτλ., να είναι συμβατές με την ισχύουσα νομοθεσία και με την κοινή πρακτική. Τέλος, προσπαθούμε να προτείνουμε λύσεις, που αφορούν κυρίως, το πρόβλημα διαθεσιμότητας των διδακτορικών.

  3. Προκοπιάδου, Γ., Μοσχόπουλος, Δ., Παπαθεοδώρου, Χ. (2002) "Κέντρα Κυβερνητικής Πληροφόρησης: συνεργασία Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Δημόσιων Βιβλιοθηκών και Διοικητικών Περιφερειών", 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, ΤΕΙ Λάρισας, 6-8 Νοεμβρίου 2002, σσ. 291-310. [abstract] [full text]
  4. Μάνεση-Κυριάκη, Δ., Μοσχόπουλος, Δ., Προκοπιάδου, Γ. (2001) "Διαχείριση πληροφοριών κυβερνητικών δημοσιευμάτων: εφαρμογές στα Φύλλα της Εφημερίδας της Κυβέρνησης", 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 15-17 Οκτωβρίου 2001, σσ. 42-54. [abstract] [full text]

    Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης υλοποιεί το έργο της κωδικοποίησης των Φύλλων της Εφημερίδας της Κυβέρνησης του ελληνικού κράτους βάσει διεθνών προτύπων καταλογογράφησης, κωδικοποίησης και θεματικής επεξεργασίας. Η βιβλιογραφική βάση δεδομένων ενισχύεται από την ύπαρξη θησαυρού θεματικών όρων, ενώ τα παραγόμενα εργαλεία αναπτύσσονται προς τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις:
    1. Την ανάπτυξη λεξικού διοικητικής ορολογίας
    2. Τη σύνταξη διοικητικής εγκυκλοπαίδειας
    3. Τη δημιουργία διοικητικού άτλαντα με ποσοτικά δεδομένα
    Το έργο, που μέχρι σήμερα έχει καλύψει την οθωνική περίοδο (1833-1862), αποβλέπει στη δημιουργία ενός πολυμορφικού πληροφοριακού εργαλείου στρατηγικής σημασίας στο χώρο της διοικητικής επιστήμης και το οποίο απορρέει από τις βασικές αρχές διαχείρισης γνώσης. Η μεθοδολογία υλοποίησής του στηρίζεται στο διεπιστημονικό χαρακτήρα της βιβλιοθηκονομίας και στη συμπληρωματικότητα που μπορεί να παρουσιάσει με μια σειρά γνωστικών πεδίων όπως αυτό της διοικητικής επιστήμης. Κατ' επέκταση η μεθοδολογία αυτή μπορεί να αποτελέσει πρότυπο αντίστοιχων συνεργασιών των επιστημόνων της πληροφόρησης με τους επιμέρους κλάδους των επιστημών.
    Ο σχεδιασμός και η πρώτη φάση υλοποίησης του παραπάνω πληροφοριακού εργαλείου υπήρξαν αποτελέσματα ερευνητικής εργασίας στους εξής τομείς :
    α) στο τομέα της βιβλιοθηκονομίας με τη χρησιμοποίηση και προσαρμογή διεθνών προτύπων για την κωδικοποίηση και καταλογογράφηση της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, καθορίζοντας τις παραμέτρους επεξεργασίας συγκεκριμένου τύπου τεκμηρίων (κυβερνητικά δημοσιεύματα) και παράλληλα δημιουργώντας τυποποιημένο λεξιλόγιο με οριζόντιους και κάθετους συσχετισμούς
    β) στο τομέα της διοικητικής ιστορίας με τη δημιουργία ενός προτύπου συγγραφής εγκυκλοπαιδικών λημμάτων με σκοπό την ερευνητική και διοικητική αξιοποίηση του συνόλου των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης
    γ) στον τομέα της διοικητικής επιστήμης με την εξασφάλιση των προϋποθέσεων επιστημονικής επεξεργασίας για την τυποποίηση της ορολογίας και τις εννοιολογικές και διαχρονικές συνδέσεις των εννοιών της.
    Το προαναφερόμενο έργο στοχεύει στο να καλύψει τις πληροφοριακές ανάγκες στους τομείς της έρευνας και της διοίκησης και στη δημιουργία ενός προτύπου πληροφοριακής διαχείρισης κυβερνητικών δημοσιευμάτων. Η δυνατότητα που παρέχει για την πλήρη, άμεση και έγκυρη άντληση της διοικητικής πληροφορίας προσδίδει μία νέα δυναμική στο σύνολο των ιστορικών προσεγγίσεων και των σύγχρονων αναπτυξιακών δράσεων της δημόσιας διοίκησης.

  5. Παπαθεοδώρου, Χ., Τσιμπόγλου, Φ. (2001) "Έκδοση και Διαχείριση Ηλεκτρονικών Περιοδικών από Βιβλιοθήκες", 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 15-17 Οκτωβρίου 2001. [abstract] [full text]

    Η ηλεκτρονική έκδοση περιοδικών και η ευρεία πλέον χρήση τους είχε σαν αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του κόστους και του χρόνου έκδοσης τους. Άμεση συνέπεια αυτής της «επανάστασης» θα έπρεπε να ήταν η δραστική μείωση των τιμών των συνδρομών των περιοδικών. Ωστόσο, το διαρκώς αυξανόμενο κόστος πρόσβασης σε on-line περιοδικά αποτελεί το καθημερινό πλέον πρόβλημα των Βιβλιοθηκών. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση των διεθνών προσεγγίσεων από την πλευρά των Βιβλιοθηκών και των εκδοτών για την αντιμετώπιση των θεμάτων που ανακύπτουν από την έκδοση ηλεκτρονικών περιοδικών, με ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική τους διαχείριση. Επίσης παρουσιάζεται ένα μοντέλο για τις δραστηριότητες και ικανότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν οι σύγχρονες Βιβλιοθήκες και οι βιβλιοθηκονόμοι, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που επιβάλλονται από την ανάγκη διαχείρισης των ηλεκτρονικών εκδόσεων.

  6. Καπιδάκης, Σ. (2000) "Σύστημα Διαδανεισμού Ελληνικών Βιβλιοθηκών", 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, 18-20 Δεκεμβρίου 2000. [abstract] [full text]

    Σήμερα, με την τεχνολογία, τα μέσα και την διαθέσιμη πληροφορία, η διάχυση της γνώσης είναι πιο περίπλοκη παρά ποτέ. Οι βιβλιοθήκες, σαν βασικές μονάδες αυτής της διαδικασίας, δεν μπορούν να περιορίζονται μόνο στο υλικό που είναι διαθέσιμο στο χώρο τους, αλλά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν και παρέχουν και άλλο υλικό, όπως αυτό από άλλες βιβλιοθήκες. Αυτό το στόχο εξυπηρετεί η εφαρμογή του συλλογικού καταλόγου περιοδικών του ΕΚΤ.
    Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή του συλλογικού καταλόγου περιοδικών, ο καθένας μπορεί να δει τα διαθέσιμα περιοδικά σε 232 βιβλιοθήκες της χώρας. Αλλά αυτή η υπηρεσία δεν είναι το αποτέλεσμα, αλλά μόνο η αρχή: Οι βιβλιοθήκονόμοι μπορούν να παραγγείλουν άρθρα από τα περιοδικά άλλων βιβλιοθηκών και να τα παραλάβουν, χωρίς να σηκωθούν από την οθόνη του υπολογιστή τους. Αφού αναζητήσουν τα περιοδικά και βρουν τους πιθανούς παροχείς του άρθρου, μπορούν και να προσδιορίσουν εναλλακτικούς προμηθευτές και σειρά προτεραιότητας για τα άρθρα τους, για την περίπτωση που ο πρώτος προμηθευτής δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Και μπορούν ακολούθως να βλέπουν την εξέλιξη μιας παραγγελίας, μέχρι να ολοκληρωθεί.
    Οι βιβλιοθήκες που έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν άρθρα, θα βρουν τις παραγγελίες προς αυτές στην οθόνη τους και ενημερώνουν το σύστημα αφού τις εξυπηρετήσουν. Αν δεν μπορούν να τις εξυπηρετήσουν, επίσης ενημερώνουν το σύστημα, ώστε η παραγγελία να προωθηθεί καταλλήλως. Φυσικά το σύστημα καταγράφει και χρεώνει ή πιστώνει τις βιβλιοθήκες για τις ενέργειές τους, ώστε οι εξυπηρετήσεις αυτές να είναι αυτοχρηματοδοτούμενες. Οι βιβλιοθήκες που εξυπηρετούν πολλά άρθρα θα μπορούν να έχουν σαν εισόδημα ένα αντίστοιχα μεγάλο ποσό, που θα προέρχεται από τους χρήστες που παραγγέλνουν τα άρθρα και απολαμβάνουν την εξυπηρέτηση, για να καλύπτει το κόστος λειτουργίας της υπηρεσίας.
    Θα εξηγήσουμε τις δυνατότητες του συστήματος, πώς προάγει τη συνεργασία και θα μιλήσουμε και για τις δυνατότητες του διάδοχου συστήματος, που έχουμε ήδη αρχίσει να ετοιμάζουμε: ευκολότερη ενημέρωση, χρήση εξωτερικών πηγών άρθρων και πληροφοριών για τα άρθρα, χρήση ηλεκτρονικών πηγών παροχής άρθρων χωρίς ανθρώπινη μεσολάβηση.
    Η τρέχουσα έκδοση του συστήματος, με WWW interface, έχει φέρει πιο κοντά τις βιβλιοθήκες, έχει αυξήσει τις παραγγελίες και διαδίδεται και σε άλλες κλειστές ομάδες βιβλιοθηκών (όπως των αρχαιολογικών σχολών, που έχουν δημιουργήσει το δικό τους δίκτυο), που κάνουν τα πρώτα δειλά βήματά τους για διερεύνηση του νέου, συλλογικού, τρόπου λειτουργίας.

  7. Σφακάκης, Μ. (2000) "Προβλήματα διαλειτουργικότητας βιβλιογραφικών δεδομένων και βιβλιοθηκών και το ολοκληρωμένο σύστημα Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΑΒΕΚΤ)", 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, 18-20 Δεκεμβρίου 2000. [abstract] [full text]
 

Τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται

  • technologies linux
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies ubuntu
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies apache
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies php
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies joomla 
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies tomcat
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies sql
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies post
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies xml
     
     
     
     
  • technologies java
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies hadoop
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies koha
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies python
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies dspace
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
  • technologies gs