IONIO ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ» ΜΕ ΘΕΜΑ:ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΡΤ ΓΙΑ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΗΣ.

ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ:

ΠΑΠΑΚΗΡΥΚΟΥ ΑΝΝΑ (Β 99020)

ΚΕΡΚΥΡΑ 2003

Κυρία Αρσένη, θα ήθελα να σας υποβάλω μια πρόταση σχετικά με το ζήτημα της χορήγησης χρηματικών κονδυλίων από το υπουργείο στην υπηρεσία μας.

Η πρότασή μου αφορά τον εκσυγχρονισμό της υπηρεσίας μας και πώς θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε με τον πιο ωφέλιμο τρόπο τα κονδύλια αυτά που πιθανόν θα μας καταβληθούν με τις κατάλληλες εκ μέρους μας ενέργειες.

Μετά τη συζήτηση που είχαμε κατά τη διάρκεια της οποίας μου ζητήσατε να κρίνω και να αξιολογήσω, ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος εκσυγχρονισμού για το φορέα στον οποίο εργάζομαι, κατέληξα στην πρόταση που ακολουθεί.

Σας προτείνω λοιπόν, γνωρίζοντας πολύ καλά το αρχείο και τις ανάγκες του σαν εργαζόμενη σε αυτό, να γίνει ψηφιοποίηση του υλικού των συλλογών του ή έστω κάποιο μέρος ανάλογα βέβαια και με το ποσό των χρημάτων που θα μας διατεθούν.

Η μορφή και η ύλη από την οποία αποτελούνται οι συλλογές μας είναι τέτοια ώστε μας επιβάλει την ψηφιοποίησή τους. Έτσι παρακάτω σας προτείνω μία από τις συλλογές μας που θα μπορούσε να ψηφιοποιηθεί.

Το οπτικοακουστικό υλικό που διαθέτουμε, το οποίο βρίσκεται αποτυπωμένο σε κινηματογραφικό φιλμ 16mm και 35mm, της χρονικής περιόδου 1950-1980, είναι μία από τις συλλογές μας που θεωρώ απαραίτητη την ψηφιοποίησή της. Το κινηματογραφικό φιλμ, σαν υλικό είναι εξαιρετικά ευαίσθητο, τόσο στις συνθήκες διατήρησης, όσο και κατά τη χρήση του. Έτσι, για να αντέξει στο χρόνο οφείλουμε σαν φορέας να το συντηρούμε και στη συνέχεια να το διατηρούμε μέσα σε ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, καθώς μερικές φορές παρουσιάζονται βλάβες στα συστήματα ελέγχου της θερμοκρασίας και της υγρασίας, με αποτέλεσμα ήδη κάποιο από το υλικό να παρουσιάζει σημεία αλλοίωσης και κάποιο άλλο να βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση αφού παρουσιάζει το λεγόμενο «σύνδρομο του ξυδιού».

Από την άλλη, σαν υπηρεσία οφείλουμε να εξυπηρετούμε το κοινό που έρχεται για να καλύψει τις ανάγκες του σε υλικό και πληροφορίες. Γι’ αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να απομακρύνουμε συχνά κάποιο υλικό από τις αίθουσες διατήρησης για να μπορέσουμε να το προβάλουμε και να συλλέξουμε τις πληροφορίες .

Η συχνή χρήση όμως του ήδη ευπαθούς υλικού μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη καταστροφή του. Μια τέτοια προοπτική όμως θα ήταν πολύ δυσάρεστη, γιατί θα χάνονταν ένα πολύ πλούσιο αρχειακό υλικό σημαντικών γεγονότων και ειδήσεων από τη Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως για παράδειγμα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Η ψηφιοποίηση επομένως είναι η καλύτερη μέθοδος για την προστασία αυτού του υλικού, αφού δεν θα χρειάζεται πλέον να χρησιμοποιείται και θα παραμένει στις αίθουσες διατήρησης χωρίς φθορές από περαιτέρω χρήση.

Επιπλέον, με την ψηφιοποίηση θα γίνει πιο εύκολη η διαχείριση και χρήση του από τους υπαλλήλους. Μέχρι σήμερα οι υπάλληλοι για να δουν και να προβάλουν το περιεχόμενο ενός φιλμ 16mm ή 35mm πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις μουβιόλες. Αυτή είναι μια περίπλοκη διαδικασία, γιατί πέρα από το υλικό που είναι παλαιό και ευαίσθητο, οι μουβιόλες είναι και αυτές μουσειακά αντικείμενα και γι’ αυτό απαιτούν προσεκτική χρήση. Οι βλάβες που μπορεί να παρουσιάσουν μπορούν να γίνουν ένας επιπρόσθετος λόγος φθοράς των φιλμ.

Η ψηφιοποίηση ακόμη θα επιφέρει οικονομία χρημάτων στο αρχείο μας, αφού θα μειωθούν τα έξοδα για τη συντήρηση των φιλμ και για τις μουβιόλες.

Επιπλέον, με την ψηφιοποίηση, μέσα σε μικρό χώρο, δηλαδή μέσα σε ένα υπολογιστικό σύστημα, θα αποθηκευτούν τα χιλιάδες φιλμ που διαθέτουμε. Επίσης θα γίνεται πιο γρήγορα και εύκολα η πρόσβαση στο υλικό. Άρα, η εξυπηρέτηση των χρηστών μας θα είναι αμεσότερη. Μέχρι σήμερα οι χρήστες που ζητούν υλικό από το αρχείο περιμένουν μέρες για την εξυπηρέτησή τους, αφού πρέπει αρχικά να βρεθούν τα φιλμ που περιέχουν κάποιες πληροφορίες, να προβληθούν και στη συνέχεια, όταν βρεθεί η πληροφορία να καταγραφεί μέσω κατάλληλων συσκευών σε βιντεοκασέτες Beta SP ή Beta Digital, ώστε να δοθούν στο χρήστη οι πληροφορίες που βρέθηκαν. Αυτή όλη η διαδικασία είναι χρονοβόρα και πέρα από το γεγονός ότι φθείρει το υλικό, συχνά δυσαρεστεί τους χρήστες.

Ελπίζω μέσα από την επιχειρηματολογία που ανέπτυξα να σας έδωσα μια σαφή εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί μέχρι στιγμής όσο αφορά τη διατήρηση και τη χρήση ενός μεγάλου μέρους του υλικού της υπηρεσίας μας. Κυρίως όμως ελπίζω να σας έπεισα ότι η ψηφιοποίηση θα αποτελέσει το πιο κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση των προαναφερθέντων προβλημάτων, ώστε το αρχείο της ΕΡΤ να μετατραπεί σ’ ένα σύγχρονο οργανισμό που θα προσφέρει με τελειότερες μεθόδους στους χρήστες τις υπηρεσίες της και ταυτόχρονα θα συντηρεί το ιστορικό αυτό υλικό με όσο το δυνατόν λιγότερες φθορές.

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ:

Επέλεξα το αρχείο της ΕΡΤ στην Αθήνα, γιατί είναι ο φορέας στον οποίο έκανα πρακτική άσκηση και γι’ αυτό το λόγο έχω εξοικειωθεί κάπως με αυτό το υλικό και γνωρίζω τα προβλήματα που αντιμετωπίζει τόσο το ίδιο, όσο και ο φορέας όταν πρέπει να το διατηρεί και να το χρησιμοποιεί.

Τα κινηματογραφικά φιλμ είναι εξαιρετικά ευαίσθητα σε δυσμενείς συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, αλλά και στη συχνή χρήση. Πολλές φορές κατά την προβολή τους κόβονται, εξαιτίας της ευαισθησίας τους. Κατάλληλες συνθήκες διατήρησης εφαρμόζονται εδώ και λίγα μόνο χρόνια. Παλαιότερα φυλάσσονταν χωρίς να δίνεται προσοχή στις φθορές που δημιουργούν οι υψηλές θερμοκρασίες και η υψηλή υγρασία. Έτσι πολλά φιλμ παρουσιάζουν το «σύνδρομο του ξυδιού», δηλαδή παρουσιάζουν μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις και αναδίδουν έντονα την μυρωδιά ξυδιού.

Οι «μουβιόλες» είναι παλαιού τύπου μηχανές προβολής των φιλμ. Υπάρχουν κάποιες που προβάλουν φιλμ 16mm και άλλες που προβάλουν φιλμ 35mm. Χωρίς τις μουβιόλες δεν μπορεί να γίνει προβολή των φιλμ και γι’ αυτό αν και πρόκειται για μουσειακά αντικείμενα, χρησιμοποιούνται από την υπηρεσία ακόμη.

Όταν λέμε 16mm, εννοούμε ότι το πλάτος του φιλμ είναι 16 χιλιοστά, ενώ όταν λέμε 35mm, εννοούμε ότι το πλάτος του φιλμ είναι 35 χιλιοστά.

Την υπηρεσία επισκέπτονται κατά κύριο λόγο σκηνοθέτες και δημοσιογράφοι, οι οποίοι αναζητούν ειδησεογραφικό και κινηματογραφικό υλικό για κάποια σημαντικά γεγονότα και που θέλουν να δημιουργήσουν κάποια ντοκυμαντέρ ή αφιερώματα στην τηλεόραση πάνω στα γεγονότα αυτά.

Την εργασία επιμελήθηκε η Παπακηρύκου Άννα, με αριθμό μητρώου Β 99020.

Ηλεκτρονική διεύθυνση : apapakirikou21@hotmail.com